فهرست مطالب

مشکوه - پیاپی 114 (بهار 1391)

فصلنامه مشکوه
پیاپی 114 (بهار 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/04/10
  • تعداد عناوین: 10
|
  • صفحه 4
    فطرت انسان با غفلت و فراموشی سرشته شده، و این نعمتی است بزرگ که اگر نبود، مصائب و حوادث تلخ گذشته همواره در پیش چشم انسان حاضر بود، و زندگی را بر او ناممکن می کرد؛ زیرا بدبینی و ناامیدی از آینده بهتر، بر او غلبه می کرد و یاس، ادامه حیاتش را به خطر می افکند.
    از سوی دیگر انسان متعهد آگاه باید همواره به وظایف فردی و اجتماعی خود متوجه باشد و تکلیفی که از لحاظ شرعی و اخلاقی بر عهده اش می باشد انجام دهد. از این نظر به پیروی از رسولان الهی، علمای دینی و مصلحین اجتماعی همیشه به راهنمایی و نصیحت پرداخته اند، تا وظایف و تکالیف اشخاص را به آنان گوشزد کنند و از غفلت بیرونشان آورند.
    بر این مبنا مقام معظم رهبری علاوه بر راهنمایی های خیرخواهانه و اصلاحی که - در حوادث واقعه و مناسبت های مختلف – می فرمایند، هر سال در آغاز سال نو ضمن تبریک به ملت بزرگ ایران، پیامی راه گشا می دهند، و برای دولتمردان و مردم خط مشی کلی امور و مهم ترین وظیفه را بیان می فرمایند.
    این پیام ها گرچه در ابتدای هر سال است و توصیه و تاکید بر اجرایی کردن آن حکم حکیمانه در آن سال می باشد، ولی چون دستوری مدبرانه و برای اصلاحات بنیادی است در سال های دیگر نیز باید مد نظر مجریان قرار گیرد
  • محمدتقی سبحانی نیا صفحه 6
    یکی از حوزه های ارتباطی انسان، رابطه او با نفس خویش است. اینکه آدمی چگونه با خود رابطه برقرار کرده و چگونه با خود مواجه می شود موضوعی است که در این مقاله بدان پرداخته شده است. به نظر نگارنده هر یک از افراد بشر سه نوع مواجهه با نفس خویش خواهد داشت؛ مواجهه شناختی که به عنوان مواجهه پایه مطرح است، مواجهه احساسی که محصول مواجهه نخست به شمار آمده، نقش بسزایی در شکل گیری مواجهه نوع سوم ایفا می کند، و مواجهه رفتاری که محصول دو نوع مواجهه نخست بوده، در حقیقت نمایان کننده کیفیت دو نوع مواجهه نخست در خارج به شمار می رود که رفتار فرد آن را متجلی می سازد. این مقاله در صدد است ضمن بیان انواع مواجهه رفتاری و عرصه های آن، اهمیت مواجهه شناختی و مواجهه احساسی نسبت به فرد را خاطر نشان شود و آن دو مواجهه را به عنوان مواجهه های تاثیرگذار در رفتار آدمی و دو رکن مهم برای اصلاح رفتار اخلاقی معرفی کند.
    کلیدواژگان: رابطه انسان با خود، مواجهه شناختی، مواجهه احساسی، مواجهه رفتاری، شناخت خود، رفتار انسان با خود، کنترل نفس
  • سید مهدی مسبوق، حسین بیات صفحه 27
    ارتباط یک متن با متن های دیگر که به نظریه روابط بینامتنی شهرت دارد از موضوعات مهمی است که مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. نهج البلاغه از جمله متونی است که با مفاهیم قرآن ارتباطی تنگاتنگ دارد به طوری که در بسیاری از موارد فهم و درک دقیق معنای مورد نظر امام جز از طریق آشنایی با متن پنهان و شناخت چگونگی رابطه آنها با یکدیگر میسر نیست. نویسنده در بررسی و تحلیل روابط بینامتنی قرآن با نامه سی و یکم نهج البلاغه دریافته است که بیشترین شکل روابط بینامتنی قرآن با این نامه به صورت نفی متوازی است که برای درک متن پنهان به خوانشی آگاهانه و عمیق نیاز است.
    کلیدواژگان: قرآن، نهج البلاغه، رابطه بینامتنی قرآن و نامه سی ویکم، بلاغت امام علی، قاعده نفی متوازی
  • مهدی ملک ثابت، احمد حیدری صفحه 44
    دل، از واژگان پرکاربرد ادبیات عارفانه و عاشقانه است که با مترادفاتی چون قلب، فواد و صدر در شصت سوره از قرآن، یکصد و چهل بار تکرار شده است. در این مقاله، به ویژگی های دل در کتاب مصباح الهدایه و مستندات کلام عزالدین محمود کاشانی از آیات و احادیث پرداخته شده است.
    از دیدگاه وی تعریف دل به دلیل تقلب در احوال گوناگون، دشوار و صفات و تطورات آن فراوان است. از دیگر سو دل دارای دو جنبه مادی و معنوی است که قابلیت پذیرش صفات متضاد روحانی و نفسانی را دارد. همچنین دل، جایگاه تجلی خداوند، احساس محبت، محل عشق، معرفت و حکمت، نور خداوندی، جایگاه ایمان و محل علم، توحید و اسرار خداوندی است. دل حاصل ازدواج روح و نفس انسانی و مکان آن عالم علوی است و با عنایت ازلی و برکت نزول وحی و پرتو انوار ولایت به پاکی می رسد و با طلب امور دنیایی و احتجاب نور نبوت منحرف می شود. دل جایگاه یک محبوب است و دلی که خود را پذیرای نور محبوب ازلی می کند، نمی تواند محل نفسانیات و امور مادی باشد.
    کلیدواژگان: مصباح الهدایه، عزالدین محمودکاشانی، دل، قلب
  • محمد مهدی رکنی یزدی صفحه 65
    نویسنده در فراغتی که به وی دست داده، به اندیشیدن درباره فرجام حیات می پردازد و تفکر در آن را ضروری و در زندگی نقش آفرین می شمرد. هرچند نوشتار به شیوه حدیث نفس است، اما سوال هایی که درباره مرگ و احوال پس از آن و رستاخیز از خاطرش می گذرد پرسش هایی همگانی است.
    با استدلال بدیهی به این نتیجه می رسد که پاسخ های صحیح را باید از مکتب وحی گرفت؛ زیرا مردن حادثه ای است که برای هرکس یک بار روی می دهد و قابل تکرار و آزمون نیست. راجع به هدف زندگی و هدفمندی آفرینش و زنده شدن مردگان با استناد به آیات قرآن - که دلیل خردپسند می آورد – بحث می شود. با نگاه به خویشتن از «تن» و «من» که حقیقت آدمیزاد است سخن به میان می آید و به روح که منشا حیات و نامیراست توجه داده می شود. نتیجه آنکه مرگ آغاز دگرزیستن و حیات جاودان معرفی می شود. مرگ در آینه روایات، شامل احادیثی است که از معصومان درباره وصف مردن رسیده، و بازتاب آن در شعر، پایان بخش مقاله است.
    کلیدواژگان: فرجام حیات، هدف زندگی، رستاخیز، مرگ در آیات و روایات
  • الهه محبوب فریمانی صفحه 86
    یکی از کتابخانه های بزرگ جهان اسلام کتابخانه آستان قدس رضوی است. شیوه اداره و تشکیلات این کتابخانه از زمان تشکیل تا انتهای قاجاریه، مسئله اصلی مقاله حاضر است. بررسی پیشینه این کتابخانه، در واقع، نشان دادن سابقه فرهنگی ایران اسلامی به ویژه آستان قدس رضوی است و از آنجا که این کتابخانه بر پایه وقف شکل گرفته، نقش وقف در توسعه فرهنگی و اجتماعی جامعه و ماندگاری یک اثر وقفی در این بررسی مشخص می شود. در این پژوهش با استفاده از اسناد و نسخ خطی، سازمان اداری کتابخانه آستان قدس رضوی، تعداد و نوع مشاغل، هزینه ها و امورمالی، وقف نامه های مرتبط، شیوه تهیه منابع و نوع فهرست نویسی و فهرست نگاری آن، چگونگی بازیابی اطلاعات و شیوه امانت دهی، ساختمان و فضای کتابخانه در دوره های مختلف، به همراه تغییر و تحولات ساختاری آن در ادوار مزبور تعریف شده است.
    کلیدواژگان: کتابخانه آستان قدس رضوی، پیشینه، ساختار اداری، مشاغل
  • میثم جلالی صفحه 105
    این مقاله برگرفته از نتایج پژوهشی میدانی و کتابخانه ای در زمینه اشیای سنگی موزه آستان قدس رضوی است و در آن با توجه به شکل و محتوای کتیبه های سنگی، به تحلیل اطلاعاتی در زمینه جنس سنگ، نوع خط و شیوه های بهکار رفته در تزیین سنگها، شناسایی هنرمندان پدیدآورنده کتیبه ها و بانیان ابنیه حرم مطهر و بررسی سنگ ها بهلحاظ موضوعی پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: کتیبه های سنگی موزه آستان قدس، محتوای کتیبه ها، مدیحه سرایان رضوی، کتیبه نگاران حرم
  • گزارشی از سخنرانی پروفسور مظفر اقبال / مطالعات اخیر در زمینه قرآن در غرب: جهت گیری ها و گرایش ها
    جواد قاسمی صفحه 126
    «مطالعات اخیر در زمینه قرآن در غرب: جهت گیری و گرایش ها»، موضوع سخنرانی پروفسور مظفر اقبال است که در جمع محققان بنیاد پژوهشهای اسلامی در تاریخ 17/10/1390 ایراد شده است. آقای مظفر اقبال دانشمند برجسته پاکستانی و رئیس و بنیان گذار «مرکز اسلام و علم» در کانادا در سال 1979میلادی زادگاهش لاهور پاکستان را ترک کرد و به کانادا رفت. در سال 1983 دکتری شیمی خود را از دانشگاه ساسکاچوان کانادا گرفت و به فعالیت های علمی - پژوهشی مشغول شد. اما بعد این رشته را رها کرد و به مطالعه و تحقیق در زمینه قرآن و علم و دین پرداخت. وی در دانشگاه های ویسکانسین مدیسن و مک گیل کانادا تدریس و با کمیته همکاری های علم و فناوری سازمان کنفرانس اسلامی پاکستان و آکادمی علوم پاکستان همکاری داشته است.
  • محمد قائمی صفحه 135
  • محمدحسن زبری قاینی صفحه 139
|
  • Dr. Muhammad Taqi Subhani Page 6
    How does man relate to and encounter with himself? This is the issue dealt with in the present article. According to the author, every human being enjoys three types of self-encounter. Cognitive encounter, which is known as basic encounter; sensational encounter, which is the product of the first type and plays a significant role in the formation of the third type; and the behavioral encounter, which is the outcome of the first two types and actually reveals the quality of the first two encounters in the outer world manifested by the individual’s behavior. Stating different types of behavioral encounters and their dimensions, the writer intends to point out the importance of the sensational encounter as well as the cognitive encounter with oneself and to introduce the two encounters as influential in man’s behavior and as two significant pivots for improving ethical dimensions of behavior.
    Keywords: self relation, cognitive encounter, sensational encounter, behavioral encounter, self, control
  • Sayyid Mahdi Masbuq, Husayn Bayat Page 27
    The relation of a text with other texts (which is known as intertextual relation) is among the important topics of interest to researchers. Nahj al-Balāgha is one of the texts that have a close relation to the concepts of the Qur’ān, to the extent that in most cases understanding the precise meaning intended by the Imam (A.S.) is not possible except through familiarity with the “hidden text” and the recognition of the way they are related to one another. Delving into the intertextual relation of the Qur’ān and letter 31 of Nahj al-Balāgha, the writer has figured out that the most part of intertextual relations of the Qur’ān with this letter is in the form of parallel negation, and that a thoughtful and profound reading is required to understand the hidden text.
    Keywords: the intertextual relations of the Qur'ān with the letter 31 of Nahj al Balāgha, Imam Alī's (A.S.) eloquence, the rule of parallel negation
  • Mahdi Malik Thabit, Ahmad Haydari Page 44
    The heart (dil) is one of the most frequently used words in mystical literature, which is repeated one hundred forty times in sixty sūras of the Qur’ān with such equivalents as qalb, fu’ād, and ṣadr. This article addresses the characteristics of the heart in Maḥmūd Kāshānī’s Miṣbāḥ al-Hidāya and his supporting theological references to traditions and aḥādīth.From Kāshānī’s point of view, defining the heart is difficult because of its constant change in various states and its frequent transformation. On the other hand, the heart has two material and spiritual aspects, endowing it with the capacity for accepting contrasting spiritual and sensual characteristics. The heart is born out of the combination of human soul and the self and is located in the celestial world. It may achieve purity by the eternal grace of Allah, the blessings of the Revelation, and in light of the rays of wilāyat; however, it can be deviated by seeking after the worldly gains and by being veiled from the light of Prophethood. The heart is the locus of a beloved, and the heart that is receptive of the light of the eternal Beloved cannot be the place for carnalities and material affairs.
    Keywords: Sufi prose, Miṣbāḥ al Hidāya, Izz al Dī Maḥmūd Kāshānī dil, qalb
  • Dr. Muhammad Mahdi Rukni Yazdi Page 65
    The questions brought up about death and afterlife are popular among the public. In this writing (as a personal account), with an obvious reasoning, the writer arrives at the conclusion that the true answer is to be obtained through the school of Revelation; because death is an incident that is never repeated nor testable. Purpose of life, purposefulness of creation, the coming to life of the dead, and man’s synthetic identity of body and soul are the subjects dealt with in this article. Finally, it is concluded that according to the Qur’ān and the traditions of the Infallible Imams (A.S.), death is the beginning of a new and eternal life.
    Keywords: death, eternal life, purposefulness of creation, afterlife states
  • Ilaha Mahbub Farimani Page 86
    One of the great libraries in the Muslim world is Astan Quds Razavi Library. The main purpose of the present article is to study the administration procedure and the establishment of this library since its inception up to the end of Qajar period. Using the extant documents and manuscripts, this research is intended to discuss the administration procedure of Astan Quds Razavi Library, including such issues as: the number and types of occupations, expenses and financial affairs, the related endowment deeds, the procedure for procuring sources and the way they are cataloged, the method of retrieving data and the circulation procedure, library construction and space in different periods along with its structural changes and developments.
    Keywords: Astan Quds Razavi Library, administrative structure of Astan Quds Razavi Library, occupations in Astan Quds Razavi Library
  • Maytham Jalali Page 105
    This article is excerpted from the fieldwork library research outcomes in the field of stone objects of AQR Museum. With respect to the form and content of the stone inscriptions, the article proceeds to analyze the information concerning the material of the stone, type of calligraphy and the style used in ornamenting the stones, identification of the artists who have created these inscriptions, the sponsors of the buildings of the Holy Shrine, and the thematic examination of the stones.
    Keywords: stone inscriptions, AQR Museum, content of the inscriptions, eulogizers of the Holy Shrine, the inscription calligraphers of the Holy Shrine