فصلنامه پژوهش ها و سیاست های اقتصادی
سال یازدهم شماره 3 (پیاپی 27، پائیز 1382)

در مقاله، حاضر سعی شده است عوامل و متغیرهای اقتصاد کلان و بین المللی اثرگذار بر رابطه مبادله مورد آزمون قرار گیرد. در این راستا، به دنبال ارائه مبانی نظری بحث و طراحی الگو، با استفاده از داده های متغیرهای تورم، نرخ ارز، کسری حساب جاری، سهم صادرات صنعتی از کل صادرات غیرنفتی، نسبت به کل تعرفه ها، نسبت کل مالیات به کل واردات، نسبت های تمرکز 20 کشوری، شاخص هر فیندال واردات و صادرات، رابطه مبادله تهاتری و رابطه مبادله و در آمدی بازرگانی خارجی، اثر گذاری این متغیرها کلان اقتصادی و بین المللی در چهارچوب روش های علیت گرانجر و یوهانس- یوسیلیوس مورد آزمون قرار گرفته است.

مطالعه حاضر بر اساس رویکردی تجربی اصلاحات مالی مورد نیاز به منظور گسترش و تعمیق سرمایه گذاری و کارآمد کردن بازارهای مالی را مورد تاکید قرار می دهد. فرضیه اساسی این است که صرف تغییر نرخ سود سپرده ها در اقتصاد ایران بدون انجام اصلاحات وسیع در بازارهای مالی و افزایش کارآ’یی نظام بانکی ناممکن است و انعطاف پذیری بازار مالی موجب می شود واکنش متغیرهای کلان اقتصاد در برابر چنین تغییراتی ضعیف باشد. برای اثبات این موضوع ارتباط میان نرخ سود بانکی به عنوان یکی از متغیرهای بازار مالی با متغیرهای تولید، سرمایه گذاری، تورم و حجم سپرده ها بررسی و تحلیل می شود. یافته ها نشان می دهد سرمایه گذاری در بلندمدت نسبت به واکنش نرخ سود سپرده های واقعی در دوره زمانی 79-1352 تغییرات ضعیف اما معتاداری از خود بروز می دهد و افزایش در نرخ این متغیر در اقتصاد ایران موجب بی ثباتی اقتصادی در فالب ایجاد تورم، کاهش سرمابه گذاری و کاهش میزان رشد اقتصادی می شود.

هدف این مطالعه تعیین قیمت تمام شده آب استحصالی هریک از موتور پمپ های دیزلی و الکتریکی افت انرژی در موتور پمپ ها و نسبت هزینه- فایده و شعاع اقتصادی برای تبدیل موتور پمپ دیزلی به الکتریکی است. داده های موردنیاز به صورت نمونه گیری تصادفی ساده و به صورت مقطعی در سال 1378 از 100 نفر از بهره برداران استفاده کننده از موتورهای دیزلی و الکتریکی در دشت سروستان واقع در استان فارس جمع آوری شد. بهره برداران مورد مطالعه براساس قدرت موتور پمپ های مورد استفاده به سه گروه به ترتیب دارای. 49-26، 74-49 و 74 به بالا تقسیم شدند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که میزان افت انرژی در موتورهای الکتریکی و دیزلی درگروه یک به ترتیب 32/62 و 07/76 در صد و درگروه دوم به ترتیب 67.74 و 63/83 درصد است. همچنین این موضوع نشان می دهد که افت انرژی موتور پمپ های دیزلی در گروه دوم نسبت به موتور پمپ های دیزلی در گروه اول زیادتر است. برای تبدیل موتور پمپ های دیزلی به الکتریکی حداکثر فاصله شبکه برق سراسری تعیین شده که می توان فاصله اقتصادی تبدیل را تعیین کرد.

رکود تورمی، که پس از وقوع شرکتهای نفتی دهه 1970 در نوشتارهای اقتصادی به طور جدی مطرح شد، از پدیده های جدید اقتصادی است که از عوامل متعددی می تواند نشات گرفته باشد. این مقاله، شناسایی علل و پی آمدهای حاصل از این پدیده را در اقتصاد ایران مدنظر قرار می دهد. روش شناسی تحقیق مبتنی بر استفاده از روش های اقتصاد سنجی و معادلات همزمان است. در قالب مدل مطالعه و با استفاده از داده های سالانه دوره زمانی 79-1347 ملاحظه شد که در آمدهای نفتی مهمترین منبع سیاست های پولی انبساطی و شوک مثبت تورم اشاره کرد. این موارد نیز به نوعی حاصل تاثیرات غیرمستقیم بخش نفت در اقتصاد کشورند. برای مواجهه با این پدیده نیز بهسازی تفکر و شیوه مدیریت کلان چامعه به منظور کاهش تاثیرات منفی شوک های خارجی بر اقتصاد کشور مهمترین اقدام خواهد بود.

موفقیت های برنامه های اعتباراتی مبتنی برسیاست در ژاپن و جمهوری کره نشان می دهد که سیاست اعتباری می تواند ابزار توسعه اقتصادی باشد. پس چرا سیاست های اعتباری در بسیاری از کشورها ناموفق بوده است و چه عواملی توفیق نسبی آن ها را در ژاپن و کره توضیح می دهد؟ عوامل اقتصادی و نهادی هردو در موفقیت یا عدم موفقیت سیاست های اعتباری نقش مهمی ایفا می کنند. عوامل اساسی اقتصادی، شامل اعتماد به بخش خصوصی، گرایش به سمت صنعتی شدن، جهت گیری به سمت تولید صادراتی، تشویق رقابت داخلی و الزام به ثبات قیمت ها است. عوامل اساسی نهادی شامل گسترش و افزایش مشاوره بین دولت و بخش خصوصی، سیستم های نظارتی مؤثر و از همه مهمتر یک برنامه شفاف م معتبر برای توسعه اقتصادی است. اگر چه بسیاری از کشورها، یکی یا بیشتراز این عوامل را در برنامه های شان گنجانده اند، ولی تجربه کره و ژاپن نشان می دهد که شبکه جامع و فراگیر مرکب از همه یا بسیاری از این عوامل ممکن است برای اجرای موفق سیاست های اعتباری ضروری باشد.

به رغم حرکت کند جامعه ایران در زمینه شناخت عصر اطلاعات که ظهور و اشاعه کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات وجه مشخصه اساسی آن محسوب می شود. خوشبختانه تعدادی از آثار مهم این حوزه، به شرح زیر به فارسی ترجمه شده است: این آثار از زوایای مختلف تاریخی، جامعه شناسی، اقتصادی و مدیریتی علل و آثار ظهور فناوری اطلاعات را بررسی کرده اند.