فهرست مطالب

نامه مفید - پیاپی 96 (تابستان 1392)

مجله نامه مفید
پیاپی 96 (تابستان 1392)

  • سیاست های اقتصادی
  • 208 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1392/05/20
  • تعداد عناوین: 10
|
  • مقالات
  • اکبر کمیجانی، سعید بیات، سیدمحمدهادی سبحانیان صفحه 3
    اعمال سیاست های انبساطی پولی به منظور افزایش رشد و توسعه اقتصادی و همچنین تامین بخش زیادی از کسری بودجه از طریق فروش ارزهای حاصل از درآمدهای نفتی به بانک مرکزی باعث افزایش حجم پول و نقدینگی در اقتصاد ایران شده است. اگر پول خنثی باشد، آنگاه می توان نتیجه گرفت که اعمال سیاست های مذکور در بلندمدت اثری بر متغیرهای حقیقی نداشته و صرفا تورم زاست. در این مقاله، با استفاده از داده های اقتصادی ایران برای دوره 1352-1388 و با استفاده از روش فیشر - سیاتر (FS)، ابرخنثایی و خنثایی بلندمدت پول مورد آزمون قرار می گیرد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که خنثایی در ایران به تعریف پول بستگی ندارد، به طوری که حجم پول (M1) و نقدینگی (M2) هر دو خنثی می باشند. نتیجه دیگر اینکه، چون رشد حجم پول و رشد نقدینگی هر دو دارای درجه انباشتگی صفر می باشند بنابراین روند بلندمدت در این دو متغیر وجود ندارد و به این دلیل بحث ابرخنثایی حجم پول و نقدینگی در بلندمدت، منتفی خواهد بود. به این ترتیب سیاست های پولی انبساطی در بلندمدت قادر نیست افزایش تولید و رونق اقتصادی را در پی بیاورد و برای رونق اقتصادی باید به سیاست هایی نظیر افزایش بهره وری نیروی کار و سرمایه که رشد پایدار و دائمی به همراه می آورند متوسل شد.
    کلیدواژگان: ابرخنثایی، خنثایی، حجم پول، نقدینگی، روش FS
  • احمد مجتهد، اعظم احمدیان صفحه 17
    در این مقاله اثر متقابل آزاد سازی مالیو تورم و همچنین اثر متقابل آزاد سازی مالی و توسعه مالی رشد اقتصادی کشورهای منطقه منا در دوره 1996-2009 با استفاده از روش داده های تابلویی بررسی شده است. مدل مورد بررسی در این مقاله بسط مدل فراتچر و باسیر (2004) در آزمون اثر آزاد سازی مالی بر رشد اقتصادی است. یافته های این مقاله حاکی از این است که متغیر اول اثر منفی و متغیر دوم دارای اثر مثبت بر رشد اقتصادی می باشد. این موضوع بیانگر آن است که هر چه بی ثباتی اقتصادی بالاتر باشد، آزاد سازی مالی می تواند مانعی برای رشد باشد. همچنین هرچه بازارهای مالی کشوری توسعه یافته تر باشد، آزاد سازی مالی و ورود سرمایه می تواند موجبات رشد اقتصادی را فراهم آورد.
    کلیدواژگان: آزادسازی مالی، رشد اقتصادی، خالص ورود سرمایه گذاری خارجی، توسعه مالی، روش داده های تابلویی
  • حمید ابریشمی، محسن مهرآرا، مهدی نوری * صفحه 29

    این مقاله به بررسی رابطه میان تورم و بهره وری نیروی کار در برخی از کشورهای منتخب صادرکننده نفت می پردازد. برای این منظور از داده های پانل در طی دوره 1982 تا 2007 مبتنی بر تحلیلهای همانباشتگی و تصحیح خطای پانلی استفاده شده است، همچنین این مقاله با استفاده از آزمون علیت تودا - یاماموتو برای داده های پانلی به بررسی رابطه میان این دو متغیر می پردازد. نتایج تجربی نشان می دهد، علیت به صورت یک طرفه از تورم به بهره وری نیروی کار وجود دارد. این یافته بیانگر این است که ماهیت تورم در کشورهای صادرکننده نفت، بیشتر ناشی از عوامل طرف تقاضا مانند افزایش درآمدهای نفتی و افزایش نقدینگی است. از سوی دیگر تورم باعث کاهش بهره وری نیروی کار در این کشورها خواهد شد.

    کلیدواژگان: تورم، بهره وری نیروی کار، علیت گرنجر، علیت تودا، یاموتو، پانل هم انباشتگی
  • فاطمه مهربانی، یدالله دادگر صفحه 47
    این مقاله به محاسبه شاخص کیفیت حاکمیت شرکتی برای 110 شرکت و نه صنعت بورسی منتخب طی سال های 1380-1389 می پردازد. اهداف این مطالعه عبارتند از: 1- بررسی وضعیت و محاسبه شاخص کیفیت حاکمیت شرکتی برای نمونه منتخب؛ 2- بررسی اثر کیفیت حاکمیت شرکتی بر ارتقاء عملکرد شرکت ها؛ 3- فراهم آوردن توصیه های سیاستی برای مقامات و شرکت های منتخب بورس در زمینه حاکمیت شرکتی. این تحقیق بر اساس روش تحلیلی با استفاده از تکنیک های اقتصاد سنجی و اطلاعات آماری سازمان بورس اوراق بهادار تهران می باشد. یافته های تجربی بیانگر آن می باشد که شاخص کیفیت حاکمیت شرکتی در اکثر شرکت های مورد بررسی بسیار پایین می باشد. از سوی دیگر با توجه به اینکه شاخص کیفیت حاکمیت شرکتی حاوی اطلاعات بسیار مفیدی در مورد تغییرات حاکمیت شرکتی در بخش شرکتی می باشد توجه به این شاخص و بهبود آن می تواند تاثیرات بسیار ژرفی بر فعالیت های کلان اقتصادی داشته باشد.
    کلیدواژگان: حاکمیت شرکتی، بورس اوراق بهادار تهران، شاخص کیفیت حاکمیت شرکتی، شفافیت
  • علی صالحی، سید محمد جواد فرهانیان، مهردخت مظفری صفحه 69
    تحقیق درباره توده واری و تایید وجود یا رد آن، همچنین تعیین نوع آن، اعم از عقلایی یا غیرعقلایی بودن، دغدغه محققان اقتصادی به ویژه طرفداران اقتصاد و مالی رفتاری بوده است. در این پژوهش ضمن بررسی مدل های اندازه گیری توده واری، به توده واری شرکت های سرمایه گذاری و تبعیت آن از احساسات پرداخته شده است. در این تحقیق دو موضوع مورد کنکاش واقع شده است. نخست، وجود توده واری که بر اساس مدل های LSV و امیرات - بوری، مورد تایید واقع شد و در وهله بعد، تعیین جنس این توده واری است که اثبات تبعیت آن از احساسات می تواند راهگشای تایید غیرعقلایی بودن آن باشد. در این تحقیق توده واری مدیران بیست شرکت سرمایه گذاری، از دو روش محاسبه توده واری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تخمین ها نشان می دهد توده واری از هر دو روش متاثر از احساسات سرمایه گذاری است. در این تحقیق از تحلیل مولفه اصلی برای تجمیع اثر احساسات استفاده شده است.
    کلیدواژگان: رفترا توده وار، مدل ISV، مدل امیرات بوری، احساسات سرمایه گذاری، شرکت های سرمایه گذاری، الگوی داده های پانل، روش مولفه اصلی
  • ابراهیم هادیان، محبوبه جعفری صفحه 89
    این مقاله با بکارگیری داده های ترکیبی به بررسی رابطه بین نرخ ارز حقیقی و اشتغال در زیربخش های صنعت (بر اساس کدهایISIC دو رقمی) برای اقتصاد ایران در طول دوره 1380-1386 می پردازد. برای دستیابی به این هدف کانال های حجم صادرات، بکارگیری نیروی کار در تولید و کانال کارایی مورد توجه قرار گرفته و تاثیر تغییر نرخ ارز بر اشتغال از طریق هر یک از این کانال ها به صورت جداگانه ارزیابی شده است. نتایج این تحقیق نشان داده که افزایش نرخ ارز حقیقی بر اساس دو کانال حجم صادرات و کانال بکارگیری نیروی کار در تولید به افزایش اشتغال در این بخش منتهی شده است. همچنین نتایج حاصل از برآورد مربوط به کانال کارایی نشان داده که افزایش درجه باز بودن اقتصاد در زیربخش های صنعت بر اشتغال این بخش تاثیری نداشته است. اما افزایش مستقیم نرخ ارز حقیقی باعث افزایش اشتغال شده است. با مقایسه نتایج حاصل از برآورد کانال های مختلف اثرگذاری به نظر می رسد که افزایش نرخ ارز حقیقی به افزایش اشتغال در بخش صنعت برای اقتصاد ایران در طول دوره مورد مطالعه منتهی شده است.
    کلیدواژگان: اقتصاد ایران، نرخ ارز حقیقی و اشتغال، داده های ترکیبی
  • شهرام فتاحی، آرش احمدی، علی اکرم میرزایی صفحه 113
    کارشناسان اقتصادی و متخصصان بازارهای مالی همواره در پی یافتن روش هایی برای پیش بینی رفتار متغیرهای اقتصادی و مالی از جمله نرخ ارز بوده اند. مطالعات زیادی بر روی مدل های ساختاری و سری زمانی پیش بینی نرخ ارز انجام شده است. با این حال پیش بینی نرخ ارز همواره یک مسئله پیچیده بوده است و مدل سازی نرخ های ارز به چالشی در میان محققان حوزه مالیه بین الملل و متخصصان اقتصادسنجی تبدیل شده است. در این پژوهش ابتدا با استفاده از روش الگوریتم ژنتیک یک الگوی ترکیبی شامل مدل های ساختاری و سری زمانی ارائه می شود. سپس عملکرد آن با مدل های ساختاری و سری زمانی منفرد و همچنین با روش های دیگر ترکیب مانند استفاده از میانگین مقایسه می شود. نتایج به دست آمده نشان می دهند که در میان روش های پیش بینی نرخ ارز، روش ترکیب مدل ها به وسیله الگوریتم ژنتیک دقت بالاتری دارد.
    کلیدواژگان: نرخ ارز، مدل ساختاری، مدل سری زمانی، ترکیب پیش بینی ها، الگوریتم ژنتیک
  • باقر درویشی، محمدنبی شهیکی تاش صفحه 137
    هدف این مقاله سنجش میزان نابرابری درآمد با استفاده از شاخص های ناپارامتریک در بین استان های کشور است. برای ارزیابی میزان نابرابری از ضریب جینی، ضریب تایل و شاخص هرفیندال به عنوان شاخص های عینی و از ضریب دالتون و اتکینسون به عنوان شاخص های قیاسی استفاده شده است. برای بررسی نابرابری درآمدی در بین استان های کشور، از داده های مربوط به GDP سرانه حقیقی بدون نفت در دوره زمانی 1380-1386 استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در بیست استان درآمد سرانه پایین تر از متوسط کشور می باشد در حالی که در استان تهران درآمد سرانه 7/1 برابر متوسط کشور است. در شانزده استان نیز درآمد سرانه پایین تر از 50 درصد درآمد سرانه استان تهران است. درآمد سرانه استان سیستان و بلوچستان پایین تر از 25 درصد درآمد سرانه استان تهران می باشد و هیچ کدام از استان های مورد بررسی درآمد سرانه ای بالاتر از 80 درصد استان تهران را ندارند. مقایسه رتبه استان های مختلف براساس بالاترین درآمد سرانه در ابتدا و انتهای دوره مورد بررسی نشان دهنده تحرک پذیری ضعیف استان ها است و ضریب همبستگی بین رتبه استان ها در ابتدا و انتهای دوره مورد بررسی بسیار نزدیک به یک و برابر با 97 درصد می باشد. نتایج حاصل از شاخص های نابرابری نشان می دهد که بیشترین نابرابری در سال های1380و 1382 وجود داشته است. نکته قابل توجه دیگر این است که رتبه بندی شاخص های جینی، دالتون و اتکینسون مشابه بوده و نوسان آن ها نیز زیاد است در حالی که شاخص های تایل و هرفیندال رتبه بندی متفاوتی را ارائه می نمایند و نوسان آن ها نیز بسیار ناچیز است. نوسان بالای شاخص هایی که اصل ضعیف انتقال را برآورده می سازند و باثبات بودن شاخص هایی که اصل انتقال قوی را برآورده می کنند نشان می دهد که در طی دوره مورد بررسی، اختلاف درآمدی بین استان های ثروتمند یا بین استان های ثروتمند و کم درآمد زیاد شده اما شکاف بین استان های محروم تغییر چندانی نکرده است.
    کلیدواژگان: شاخص های نابرابری جینی، تایل، هرفیندال، اتکیسون، دالتون، استان های ایران، درآمد سرانه
  • محمود مشهدی احمد صفحه 157
    مصرف از جمله مهم ترین موضوعات علم اقتصاد است. به همین خاطر، مقاله حاضر به این موضوع اختصاص یافته است. در واقع، پرسشی که این مقاله قصد دارد به آن بپردازد این است که نظریه مصرف متعارف چه ابعادی از واقعیات مصرفی را می تواند پوشش دهد؟ این نظریه مبتنی بر چه پیش فرض هایی است؟ و تا چه اندازه با واقعیت انطباق دارد؟ آیا نهادگرایی جایگزین بهتری برای آن ارائه کرده است؟ به عبارت دیگر، آیا نظریه مصرف اقتصاد نهادگرا و به طور مشخص، نظریه مصرف وبلن تبیین مناسب تری از واقعیت ارائه می کند؟
    این ها از جمله پرسش هایی است که در این مقاله به آن ها پرداخته خواهد شد. در این مقاله نشان داده خواهد شد که نظریه مطلوبیت بر پیش فرض هایی استوار است که از همان ابتدا با چالش های اساسی مواجه شد. این نظریه بر بینش خاصی از اصول روان شناختی انسان مبتنی است و پیوند میان مصرف و سایر مفاهیم و موضوعات را منقطع ساخته است. در مقابل، نشان داده خواهد شد که نظریه مصرف نهادگرا که مبتنی بر نظریه طبقه مرفه وبلن است تبیین بهتری از موضوع مصرف و موضوعاتی همچون فقر که پیوندی ناگسستنی با آن دارند ارائه می کند.
    کلیدواژگان: اقتصاد نهادگرا، اقتصاد مرسوم، مصرف، مطلوبیت، فقر، وبلن
  • علی باقرزاده صفحه 187
    دریاچه ارومیه و جزایر آن از منابع محیط زیستی بسیار ارزشمند در استان آذربایجان غربی به دلیل دارا بودن جاذبه های زیاد، از مناطق توریستی و گردشگری مهم کشور می باشد. بنابراین مطالعه ارزش تفریحی آن می تواند ما را در پیش بینی نیازها، رفع کمبودها و توسعه گردشگری در منطقه یاری رساند. هدف از پژوهش حاضر برآورد ارزش تفرجی پارک ملی دریاچه ارومیه با استفاده از رهیافت ارزش گذاری مشروط است. به منظور تحلیل عوامل موثر بر میزان تمایل به پرداخت گردشگران، مدل لوجیت با روش حداکثر درستنمایی (ML) برآورد گردید. داده های مطالعه حاضر از راه تکمیل پرسش نامه و مصاحبه حضوری با 75 بازدید کننده از منطقه جمع آوری شد. نتایج مطالعه نشان داد که متغیرهای تحصیلات، جنسیت، درآمد خانوار، قیمت پیشنهادی تفریح و جذابیت محیط زیستی پارک ملی (شامل جزایر دریاچه) دارای آثار معنی داری روی احتمال تمایل به پرداخت (WTP) گردشگران می باشند. در نهایت میانگین تمایل به پرداخت افراد 7530 ریال و ارزش تفریحی سالانه جزایر و پارک ملی دریاچه ارومیه حدود 5760 میلیون ریال برآورد گردید.
    کلیدواژگان: ارزش تفریحی، تمایل به پرداخت، ارزش گذاری مشروط، مدل لوجیت، پارک ملی دریاچه ارومیه
|
  • Akbar Komijani, Saied Bayat, Seyed Mohammad Mahdi Sobhanian Page 3
    Expansionary monetary policy for improving economic growth and financing budget deficit through oil revenues has caused continuous increase in money and liquidity. If money is neutral, it can be accepted that the above mentioned policies are only inflationary and don’t affect real variables. In this paper, using Iranian economic data since 1973 to 2009 and based on Fisher-Seater method, long run neutrality and super-neutrality of money were tested. Our results show that neutrality of money doesn’t depend on money definition such that both money and liquidity are neutral. Also, because money and liquidity growth are integrating with degree one (I) and don’t have long run trend, we cannot discuss about long run super-neutrality of money and liquidity based on Fisher-Seater method. So, we can conclude that expansionary monetary policy cannot increase output in long run and policymakers should focus on labor and capital productivity improvement for attaining sustainable economic growth.
    Keywords: Neutrality, Super, Neutrality, Monetary Policy, Economic Growth, Fisher, Seater Method
  • Ahmad Mojtahed, Azam Ahmadyan Page 17
    This paper evaluates the financial liberalization and inflation interaction and so financial liberalization and financial development on economic growth, from 1996 to 2008, for a sample of 10 countries. We expanded the Fratzscher, M. Busier, and M. (2004) model for estimation while using Panel data Method.The finding shows that Interaction between inflation and financial liberalization has decreasing effect and Interaction between financial liberalization and financial development has increasing effect on economic growth. This study suggests that more economic instability, the more negative effect of financial liberalization and so the more financial development, and the more positive effect of financial liberalization would be an economic growth.
    Keywords: Financial Liberalization, Economic Growth, Inflow of Foreign Investment, Financial Development, Panel Data
  • Hamid Abrishami, Mohsen Mehrara, Mahdi Nouri Page 29

    This paper investigates the relationship between inflation and labor productivity in some selected oil-exporting countries. In this study, we test short and long run causality during the period 1982 to 2007 based on panel co integration and error correction method (ECM). Moreover, for the first time, we have used the Toda-Yamamoto method for panel data to investigate this relation. The results show the one-way causality running from inflation to productivity of labor. These findings indicate that the inflation in most oil exporting countries is driven by the demand side factors. On the other hand, inflation will reduce labor productivity in these countries.

    Keywords: Labor Productivity, Inflation Rate, Causality, Panel Co Integration, Toda, Yamamoto
  • Fatemeh Mehrabani, Yadollah Dadgar Page 47
    This article is calculating the quality index of corporate governance, QICG, for 110 companies in Tehran capital market. It is analyzing a) the situation and b) the calculating of those indices and c) providing policy implications for officials and companies in question. This is based on analytical and econometric methods. The empirical findings indicate that QICG in majority cases is low. Due to the significance of QICG, improving those indices can have influential pay off on macroeconomic activities in Iran.
    Keywords: Corporate Governance, Tehran Capital Market, Quality Index Corporate Governance
  • Ali Salehabadi, Seyed Mohammad Javad Farhanian, Mehrdokht Mozafari Page 69
    This study Investigates to confirm either the presence or reject the herding behavior, it also determines the type whether rational or irrational, is an important concern of researchers, particularly for advocates of behavioral economics and finance. This study also examined the model for herding measurement in Investment Company; investigate subordination the herding from sentiment. In this study, two issues have been explored. First, existence of herding, that the model used was confirmed.The next phase is determination of the type of herding, which the following results show that sentiment can confirm that it is irrational. In this study, managers herding in overall investment company were studied by two methods. Estimation results show that herding is influenced by investor sentiment. The study uses principle component analysis as the means of extracting the combination sentiment measure.
    Keywords: Herding behavior, Investor sentiment, Investment Company, Principle Component Analysis, LSV Model
  • Ebrahim Hadian, Mahbobe Jafari Page 89
    By using panel, this paper investigates the relationship between real exchange rate and manufacturing employment (according to two- digits codes) in Iran economy over the period 2001-2007. An approach to this goal, export volume channel, the labor intensity and efficiency channels are notified. The results of this paper show that increase in real exchange rate induce to increase employment based on export volume and labor intensity channels. Furthermore, the estimation results of efficiency channel show that increase in openness of subsector of industry doesnt affect on manufacturing employment. But direct increase in real exchange rate causes to increase employment in manufacturing industry. By comparing, the estimation results of different channels seem that the increase of real exchange rate has ended to increase manufacturing employment in Iran economy during the period.
    Keywords: Iran Economy, Real Exchange Rate, Employment, Panel Data
  • Shahram Fattahi, Arash Ahmadi, Ali Akram Mirzaee Page 113
    Economists and financial experts are always looking for ways to predict the behavior of economic and financial variables such as exchange rates. Many studies have been done on structural models and forecasting time series of exchange rates. However, predicting the exchange rate has always been a complex issue and has become a challenge to the modeling the exchange rates among international finance researchers and econometric experts.In this study, first a combination of structural models and time series models using the genetic algorithm are presented. Then, the performance of structural models will be compared to single time series model and to the other combination methods such as the use of averages approach. The results show that the genetic algorithm combined model, among other methods of forecasting exchange rates, has a higher accuracy.
    Keywords: Exchange Rate, Structural Model, Time Series Model, Combination of Forecasts, Genetic Algorithm
  • Bagher Darvishi, Mohammad Nabi Shahiki Tash Page 137
    This study measures the level of income inequality among the Iranian provinces by using objective (Gini,Theil and Herfindahl–Hirschman indices) and subjective (Dalton and Atkinson indices) indicators. The findings show that the per capita income is lower than the country average in 20 provinces, this is while Tehran's per capita income is 1.7 fold of the country average; 16 provinces have a per capita income lesser than 50 percent of Tehran's per capita income; the Sistan and Baluchestan's province per capita income is lower than 25 percent of Tehran's per capita income. Moreover the results gained the inequality indices imply that the highest inequality level has been in the years 2001 and 2003. Another important point is that the indices of Gini, Dalton and Atkinson have a similar ranking with high fluctuations while Theil and Herfindahl–Hirschman indices represent a different ranking with negligible fluctuations.
    Keywords: Inequality Indices, Iran Provinces, Per Capita Income
  • Mahmoud Mashhadiahmad Page 157
    Consumption is one of the most important issues in economics. According to this fact, the present paper is devoted to this topic. Indeed the main questions to be addressed are: what dimensions of reality is covered by conventional theory of consumption? Which postulates are the main ones in this conventional theory? Has institutionalism presented a more comprehensive theory of consumption? In other words, can institutional economics theory of consumption, or more specifically, Veblen theory of consumption, provide a better explanation of reality?In this paper we will demonstrate that, from early stages of its evolution, utility theory of consumption was encountered with serious challenges. This theory is based on some psychological principles that disconnected the connection between consumption and other issues. In contrast, it will be demonstrated that the theory of institutional economics, which is based on Veblen theory of leisure class, do provide a better explanation of consumption and some very related issues, such as poverty.
    Keywords: Institutional Economics, Conventional Economics, Consumption, Utility, Poverty, Veblen
  • Ali Bagherzadeh Page 187
    Uremia Lake and its islands as one of the valuable environmental resources in West Azerbaijan province due to its many attractions, is the most important tourist regions of the country. Therefore, studying recreational value of this park could be useful in predicting needs, removing shortages and development of tourism. The aim of this research was to estimate the recreational value of Uremia Lake National Park using the contingent valuation approach. In order to analyze the factors affecting on willingness to pay by tourists, LOGIT model estimated with the use of Maximum Likelihood approach. The present study data were collected by completing questionnaires with 75 tourists who visited Uremia Lake Park. Result showed that variables of educations, gender, and revenue of households, offer price and attractive recreation of National Park have significant impacts on probability of willingness to pay by tourisms. Finally, the willingness to pay for each tourist about 7530 Rials was estimated and the annual recreational value of Uremia Lake Park and its islands were estimated about 5760 million Rials.
    Keywords: Recreational Value, Willingness to Pay, Contingent Valuation, LOGIT Model, Uremia Lake National Park