فهرست مطالب

پژوهش های روابط بین الملل - سال دوم شماره 4 (پیاپی 6، زمستان 1391)

نشریه پژوهش های روابط بین الملل
سال دوم شماره 4 (پیاپی 6، زمستان 1391)

  • 186 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1391/12/21
  • تعداد عناوین: 6
|
  • رضا سیمبر، مهدی زیبایی صفحه 9
    نگاهی دقیق به نظریه های غالب در رشته روابط بین الملل هر ناظر مطلع از عرصه سیاست جهانی را به این حقیقت رهنمون می کند که نظریه های این حوزه بر مبنای نگرش قدرت های بزرگ به سیاست بین الملل تبیین شده اند. در این ارتباط نابرابری موجود در عرصه روابط بین الملل باعث تاثیرگذاری بر نظریه پردازی در رشته روابط بین الملل شده است. نظریه های مهم رشته روابط بین الملل بیش از آنکه بازگو کننده واقعیت های جهان و دربرگیرنده ملاحظات بخش زیادی از دولت های فعال در عرصه بین الملل باشد، در زمینه منافع قدرت های بزرگ تبیین و طراحی شده است. این دسته از نظریات ظرفیت توضیح مباحث مهم و مطرح در گستره بین الملل نظیر خاستگاه کشمکش های جاری در نظام بین الملل و ارتباط بین متغیرهای معین رفتار داخلی و خارجی اکثر اعضا در سایه مولفه های جنگ و صلح را ندارد. بر این اساس ضروری است ضمن باز اندیشی در مباحث نظریه های غالب رشته روابط بین الملل یعنی نظرات نئورئالیسم و نئولیبرالیسم، تلاش هایی در زمینه ارائه نظریات جدید با نگرشی ساده یا رهیافت هایی کوچک با نگاهی محدود و با هدف پوشش کاستی های این نظریات صورت پذیرد. در مقاله حاضر تلاش شده است ضمن اشاره به کاستی های موجود در نظریات غالب رشته روابط بین الملل دلایل عمده عدم توانمندی نظریات یادشده را از نظر شناخت شناسی در زمینه توجیه و تبیین بروز جنگ و در مقابل عدم گسترش صلح در سطح بین الملل بررسی شود.
    کلیدواژگان: نظریه پردازی، نئورئالیسم، نئولیبرالیسم، مکتب انگلیسی، جنگ و صلح، دولت های پسااستعماری
  • غلامرضا خواجه سروی، الهه خانی آرانی صفحه 41
    انقلاب اسلامی ایران انقلابی بزرگ است که در سطوح منطقه ای و بین المللی بازتاب گسترده ای داشته و انقلابی تاثیرگذار بوده است. در این پژوهش، بازتاب انقلاب اسلامی (ستیزه جویانه و حمایت گرانه) بر ایالات متحده امریکا به عنوان ابرقدرت جهانی و بزرگ ترین دشمن جمهوری اسلامی بررسی خواهد شد. فرضیه پژوهش آن است که در درجه نخست، انقلاب اسلامی ایران بر سیاست و حکومت ایالات متحده تاثیرات فزاینده ای داشته است. دیگر آنکه انقلاب اسلامی به رغم همه محدودیت ها و موانع، بر مسلمانان، شیعیان و برخی روشن فکران امریکایی، بازتاب حمایت گرانه داشته است. تقویت رفتارها و حساسیت های اسلامی، رشد گرایش به اسلام و تشیع، افزایش مطالبات سیاسی مسلمانان و نهادهای همسو با انقلاب اسلامی، نمودهای عینی این نوع بازتاب ها هستند.
    کلیدواژگان: بازتاب انقلاب اسلامی، ایالات متحده امریکا، صدور انقلاب، قدرت نرم
  • نوذر شفیعی، فرزانه مرادی صفحه 73
    سازمان های بین المللی از مهم ترین ارکان حفظ صلح و امنیت بین المللی به شمار می روند. پس از ایجاد چنین سازمان هایی، همکاری های بین المللی نیز گسترش یافته است. امروزه عرصه روابط بین الملل نه تنها شامل کشورها، بلکه شامل بسیاری از سازمان های بین المللی، مانند سازمان های منطقه ای از جمله اتحادیه اروپا، اتحادیه افریقا، سازمان کشورهای امریکایی (پان امریکن) وغیره است. سازمان های منطقه ای یکی از حقیقت های انکارناپذیر سیاست و روابط بین الملل هستند. تقریبا همه کشورهای جهان، دست کم عضو یک سازمان منطقه ای هستند. دولت های ملی و سازمان ملل متحد چنین سازمان هایی را به منظور حفظ صلح و امنیت بین المللی تشکیل داده اند.
    کلیدواژگان: سازمان های منطقه ای، سازمان ملل متحد، شورای امنیت، اتحادیه اروپا
  • مسعود موسوی شفایی، احمد سلطانی نژاد، مهدی زحمتکش صفحه 93
    بی شک در دنیای صنعتی امروز، انرژی یکی از عوامل مهم تاثیرگذار در روابط میان کشورها است. وجود منابع سرشار و ذخایر انرژی در برخی از کشورها و همینطور کمبود انرژی و نیاز شدید به آن در برخی دیگر باعث شده است تا کشورها درباره سیاست خارجی خودشان و نیز در برقراری روابط با یکدیگر به این متغیر مهم توجه ویژه ای داشته باشند. نمونه بارز و مصداق کامل این امر، روابط اتحادیه اروپا و روسیه و همکاری های آنها در زمینه های گوناگون به ویژه در بخش انرژی است. در واقع نیاز روزافزون اتحادیه اروپا به انرژی از یک طرف و وجود منابع و ذخایر انرژی در روسیه از طرف دیگر باعث شده است که مسئله انرژی، به یکی از ارکان اساسی روابط میان اتحادیه اروپا و روسیه تبدیل شود. استدلال اصلی مقاله حاضر این است که هر چند این رابطه در طول دو دهه اخیر فراز و فرودهای فراوانی داشته و حتی در برخی مواقع تنش های موقتی بین آنها بروز کرده است، همکاری بین طرفین در زمینه انرژی نه تنها افول نکرده است، بلکه زمینه های متعددی دال بر امکان تقویت این همکاری به چشم می خورد؛ به نحوی که می توان از نهادینه شدن وابستگی متقابل روابط طرفین در حوزه انرژی سخن گفت. این مقاله قصد دارد تا زمینه های تقویت همکاری روسیه و اتحادیه اروپا را با محوریت انرژی به عنوان متغیری تعیین کننده بررسی کند.
    کلیدواژگان: انرژی، روسیه، اتحادیه اروپا، همکاری، وابستگی متقابل
  • سید محمد اسدی نژاد، سید مجتبی مهدوی فر صفحه 127
    داوری راه حلی است که روز به روز در عرصه تجارت بین المللی بیشتر به آن توجه می شود؛ زیرا این شیوه ویژگی هایی دارد که در رسیدگی دادگاه وجود ندارد. یکی از این ویژگی ها اصل محرمانه بودن فرایند داوری است. نظرات مختلفی اعم از موافقت و مخالفت با این اصل ارائه شده است؛ اما در بیشتر مقررات بین المللی اصل محرمانه بودن داوری تجاری به روشنی تایید شده است. با توجه به اینکه در اختلافات مربوط به مالکیت فکری لزوم محرمانه بودن داوری بیشتر احساس می شود، سازمان جهانی مالکیت فکری در مقررات داوری خود مقررات ویژه ای در این رابطه در نظر گرفته است. در این مقاله ابتدا نظرات مخالف و موافق این اصل را بررسی می کنیم، سپس خواهیم دید در حقوق داخلی و بین المللی در این خصوص چه قواعدی مقرر شده است. در آخر نیز درباره مقررات داوری سازمان جهانی مالکیت فکری بحث خواهیم کرد.
    کلیدواژگان: تجارت بین المللی، داوری تجاری بین المللی، محرمانه بودن، مقررات داوری وایپو
  • مرتضی باقیان، سید حمید حسینی، محمد جواد موسی نژاد صفحه 149
    موقعیت راهبردی، بازار صدور کالا و تجهیزات نظامی و وجود ذخایر عظیم نفت و گاز مهم ترین دلایل اهمیت ژئوپلتیکی خلیج فارس به شمار می روند. خلیج فارس همچنین نقطه پیوند سه قاره اروپا، آسیا و افریقا محسوب می شود و نزدیک به 65 درصد از ذخایر نفتی جهان در این منطقه واقع است. نیاز روزافزون کشورهای صنعتی به انرژی و به ویژه نفت، این منطقه را همچنان کانون توجهات قدرت های بزرگ قرار داده است. اتحادیه اروپا یکی از مهم ترین بلوک های مصرف انرژی در جهان است که به دلیل چالش های موجود در زمینه نفت وگاز، سیاست تنوع سازی در منابع تامین انرژی را دنبال می کند. منطقه خاورمیانه و حوزه خلیج فارس از مهم ترین منابع تامین انرژی است. پژوهش حاضر، سیاست های انرژی اروپا و همچنین روابط منطقه ای این اتحادیه و حوزه خلیج فارس را بررسی می کند. فرضیه مقاله پیش رو این است که با وجود افزایش چالش های بین المللی امنیت انرژی (افزایش قیمت انرژی، تشدید رقابت بر سر منابع با حضور کشورهای پرمصرفی همچون چین و هند)، ذخایر نفت و گاز خلیج فارس منبعی برای تنوع عرضه انرژی به اروپا است.
    کلیدواژگان: خلیج فارس، امنیت انرژی، اتحادیه اروپا، تنوع سازی منابع انرژی، روابط بین منطقه ای
|
  • Page 9
    A close look at prevailing theories in the field of international relations will lead every informed observer on global politics to the fact that the theories have been proposed according to the outlook of great powers toward international politics. The existing inequality in international relations has influenced theorizing the field. Major theories in the field of international relations have been drafted on the interests of major powers rather than explaining realities of the world and addressing concerns of a considerable section of active states in the international arena. These theories lack the capacity to explain major issues of the international field such as the origin of existing conflicts in the international system and the relation between certain parameters of domestic and foreign behavior of majority of members under war and peace factors. Therefore, it is required that simultaneous with reconsidering the issues in prevailing theories of the field of international relations, i.e. neorealism and neoliberalism, steps are taken to introduce new theories based on a comprehensive perspective and or minor paradigms based on a limited viewpoint so that defects are removed. This article attempts to introduce current deficiencies in the major theories of international relations and explain the reasons behind their inefficiency in terms of epistemology and justification of war as well as peace at the international level.
    Keywords: Theorizing, Neorealism, Neoliberalism, English School, War, Peace, Post, Colonial States
  • Page 41
    The 1979 Islamic Revolution in Iran has had an enormous and substantial influence at regional and international levels. This paper studies impact of the Islamic Revolution on the United States of America as a global superpower and the Islamic Republic's main adversary. The research hypothesizes that the revolution has had an increasing bearing on the US politics and government, and that despite limitations and barriers, it has had a supporting effect on Muslims, Shiites and some American intellectuals. Consolidation of Islamic behaviors and sensitivities, growth of tendency to Islam and Shia beliefs, and increase of political demands of Muslims and institutions that are in harmony with the Islamic Revolution are manifestations of such impacts.
    Keywords: mpact of Islamic Revolution, United States of America, Export of Revolution, Soft Power
  • Page 73
    9International organizations are considered one of the most important elements of maintaining international peace and security. After formation of such organizations, international cooperation has expanded. Today, the field of international relations includes not only countries, but also many international and regional organizations such as European Union, African Union, Organization of American States (Pan American), etc. Regional organizations are undeniable facts in politics and international relations. Almost all countries are member of one regional organization. Such organizations have been formed by governments and the United Nations to maintain international peace and...
    Keywords: Regional Organizations, United Nations, Security Council, European Union, Regionalism
  • Page 93
    Energy is one of the most crucial and determining variables in relations among nation-states in a way that energy concern is their very important foreign policy consideration. The Russia-EU relations and their cooperation in the field of energy is a clear example in this regard. Increasing needs of EU to import energy on the one hand, and energy resources of Russia which need to be exported to make foreign income for the country on the other hand, have become the cornerstone of Russia-EU relations. The main argument of the article is that in the past two decades despite of some temporarily short-term tensions in the Russia-EU relations, their general long-term energy cooperation has been strengthening. In other words, we are witnessing a kind of preliminary interdependency between Russia and EU in the field of energy cooperation. The article tries to show the basis of this interdependency.
    Keywords: Energy, Russia, EU, Cooperation, Interdependency
  • Page 127
    Arbitration is a way out which is increasingly drawing attention in international trade disputes. It has features which are absent in court procedures, one of which is confidentiality of arbitration proceedings. There are various opposing views about this principle, but most of international rules have clearly endorsed the principle of trade arbitration. Because in intellectual property disputes the necessity of arbitration confidentiality is more significant, the World Intellectual Property Organization (WIPO) has laid down special regulations in its arbitration section. In this article, first we review cons and pros of the principle. Next, we will see what civil and international laws have stipulated in this regard. Finally, WIPO rules and regulation are discussed.
    Keywords: International Trade, Arbitration, Confidentiality, WIPO Arbitration Rules
  • Page 149
    Strategic location, import-oriented and military market as well as massive oil and gas resources are the most important reasons for the geopolitical significance of the Persian Gulf region. It is the crossroad of Europe, Asia and Africa and is home to about 65 percent of the world's oil reserves. Increasing need of industrial countries to energy, notably oil, has kept the region in the center of attention of great powers. The European Union is one the most important energy consumption blocks which is following the policy of diversifying its energy sources because of existing challenges in the field of oil and gas. The Persian Gulf region is among these sources.The present study reviews Europe's energy policies as well as regional relations of the union with the region. It hypothesizes that despite increasing international energy security challenges, (rising prices and intensified competition over resources with the presence of energy-hungry countries such as China and India), oil and gas resources of the Persian Gulf are considered for diversifying Europe's energy sources.
    Keywords: Persian Gulf, Energy Security, European Union, Diversifying Energy Resources, inter, regional relations