Journal of Geotechnical Geology
Volume:9 Issue: 1, 2013

در پژوهش حاضر میزان انطباق قراردادهای حوزه پتروشیمی با سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی بررسی شده است. به این ترتیب که پس از بیان مفاهیم در زمینه انتقال فناوری و اقتصاد مقاومتی، با استفاده از روش تحلیل محتوای عرفی به بررسی چند نمونه از قراردادهای پتروشیمی جهت بررسی میزان سازگاری این قراردادها با اصول اقتصاد مقاومتی پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد اگرچه به برخی از اصول اقتصاد مقاومتی در تدوین قراردادها در سطوح مختلف توجه شده است، با این حال بایستی به منظور انطباق بیشتر قراردادها با این اصول، به برخی الزامات توجه بیشتری نمود. بدین منظور باید حوزه هایی که تاثیرپذیری بیشتری از تحریم ها دارند، به دقت در قراردادها ملاحظه گردد. انتخاب طرف قرارداد به گونه ای باشد که علاوه بر توانایی گسترش فناوری، امکان ارتباط پایدار طرفین برقرار باشد و امکان بومی سازی و انتقال فناوری به داخل، از طریق توسعه ارتباطات خارجی وجود داشته باشد. به منظور کاهش هزینه مذاکره و چانه زنی بهتر است از شرکتهایی که درهردو بخش بالادست و پایین دست پتروشیمی فعال هستند استفاده شود تا یکپارچگی انتقال فناوری در صنایع بالادستی و پایین دستی برقرار شده و تکمیل زنجیره ارزش شکل گیرد. بجهت پایداری مشارکت های فناورانه و کاهش آسیب پذیری و افزایش قدرت مقاومت، باید منافع طرف مقابل را نیز در قرارداد درگیر نمود که این امر از طریق سرمایه گذاری مشترک امکان پذیر می باشد.

سد بهجت آباد، در استان قزوین و در 65 کیلومتری شمال غرب شهر آبیک قرار دارد. زمین لرزه های رخ داده در این پهنه، از نوع کم عمق بوده و اغلب دارای گسیختگی سطحی هستند. در این مقاله سعی شد تا با استفاده از نقشه های زمی نساخت، بررسی عکسهای هوایی و ماهواره ای و بانک داده های لرزهای منطقه سیمای لرزهخیزی محدوده سد مشخص گردد. تحلیل خطر زمین لرزه براساس پراکنش، نوع و ریختشناسی گسلها و همچنین داده های و با استفاده از روابط کاهندگی مناسب، به دو روش تعینی و EZ-Frisk زمینلرزه های گذشته و معاصر انجام شد. این تحلیل ها با بکارگیری نرم افزار احتمالی صورت گرفت. بر مبنای روش تعینی، مهم ترین سناریوی لرزه ای مربوط به گسل آبیک است که در صورت فعالیت، توانایی ایجاد بیشینه شتاب را در ساختگاه خواهد داشت. اما در روش جدید، جدایش خطر لرزهای که به منظور تعیین زمین لرزه کنترل کننده انجام شد، نشان دهنده ی اهمیت بیشتر گسل های طالقان، شمال تهران و شمال کرج (در فاصله دورتر) نسبت به گسل آبیک (در فاصله نزدیک تر) در ایجاد بیشینه شتاب می باشد. پس از طراحی سد بر مبنای نتایج هر دو روش، در صورت استفاده از روش جدایش خطر لرزه ای، به میزان 14 درصد صرفه جویی اقتصادی در هزینه های اجرایی سد بهجت آباد حاصل می گردد.

خلیج فارس بعنوان غنی ترین حوضه هیدروکربوری جهان شناخته می شود. سازند گدوان یکی از سازند های مولد هیدروکربور در جنوب ایران و منطقه خلیج فارس می باشد.در این مقاله توان هیدروکربورزایی این سازند در بخش ایرانی خلیج فارس مورد ارزیابی قرار گرفته است. 87 نمونه سنگی از این سازند متعلق به 18 چاه در خلیج فارس مورد بررسی قرار گرفتند. ضخامت سازند گدوان از 35 متر تا 354 متر در منطقه متغیر است. بیشترین ضخامت در شرق خلیج فارس و در تنگه هرمز دیده میشود. نتایج پیرولیز راک-اول نشان می دهد میزان مواد آلی موجود در گدوان از 0،26 تا 2،16 درصد متغیر می باشند. میزان درصد مواد آلی به سمت غرب خلیج فارس در این سازند افزایش می یابد. II/III و مخلوط II بوده و عمدتا از نوع کروژن های تیپ متغیر بوده و میزان بلوغ 86 درصد نمونه ها کمتر از حد شروع زایش نفت می باشد. نتایج (Tmax) میزان بلوغ سازند از 410 تا 458 درجه سانتی گراد مدلسازی تاریخچه تدفین و حرارتی سازند گدوان نشان می دهد در بخش مرکزی خلیج فارس این سازند هنوز وارد محدوده بلوغ لازم جهت تولید هیدروکربور نشده است ولی به سمت مناطق حاشیه ای میزان بلوغ افزایش یافته و در مراحل آغازین تولید هیدروکربور قرار گرفته است.

بررسی کانیشناسی سنگهای ادراری است. در همین راستا، مطالعات کانیشناسی با استفاده از روش های پراش پرتو ایکس و میکروسکوپ الکترونی روبشی، نشان دادند که سنگهای ادراری در استان خوزستان از منظر کانی شناسی در شش گروه کلسیماکسالات، کلسیم اکسالات / فسفاته، فسفاته، اوراته، اوراته/ کلسیماکسالات و اوراته/ کلسیماکسالات/ فسفاته قرار میگیرند. همچنین بررسی اثرات شرایط اقلیمی بر کانیشناسی سنگ های ادراری تایید میکند که از اقلیمهای نیمه مرطوب مدیترانهای (شمال شرق استان) به طرف اقلیمهای فراخشک گرم (جنوب و جنوب غرب)، از فراوانی سنگهای کلسیماکسلات کاسته و بر میزان انواع اوراته افزوده میشود. حضور کانی های نیاهایت و هیدروکسیل آپاتیت نیز که معمولا به ندرت در سایر مطالعات گزارش شده اند، از پدیده های مهم کانی شناسی در سنگهای ادراری استان خوزستان است. با توجه به رابطه منفی نسبت منیزیم به کلسیم با تشکیل سنگ های ادراری، می توان از افزودن منیزیم در تصفیه خانه های شهری یا عبور منابع آب سطحی از لیتولوژی های با منیزیم بالا (نظیر مناطق دولومیتی) به جهت افزایش انحلال کلسیم و جلوگیری از هستهسازی استفاده کرد. همچنین سنگهای اوراته، تنها نوع سنگهای ادراری است که توسط درمان های پزشکی انحلال مییابند؛ زیرا درمان دارویی در مناطق جنوب و جنوبغربی خوزستان (بالاترین فراوانی سنگهای اوراته در استان) موثر میباشد.

یکی از روش های تهیه نقشه پتانسیل معدنی به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی (Geography information system، GIS) استفاده از روش منطق فازی است. منطق فازی، یکی از روش های متکی بر دانش است. به کمک این روش، به ویژه در مواردی که اندی سهای معدنی و کان یسازی محدود باشند، بر اساس نظر کارشناس و با اختصاص ضرایب و وزن های منطقی به لایه های اطلاعاتی، می توان به نتایج قابل قبولی دست یافت. در این پژوهش، به منظور تهیه نقشه پتانسیل معدنی مطلوب طلای هیدروترمال در منطقه تربت حیدریه در استان خراسان رضوی، از روش منطق فازی بر روی داده های آلتراسیونی حاصل از تصاویر ماهواره ای، ژئوفیزیک هوایی، زمین شناسی، ساختاری و ژئوشیمیایی رسوبات آبراه های استفاده شد. در ادامه، مناطق احتمالی کانی زایی به ترتیب اولویت بر روی نقشه مشخص شدند. وجود اندیس ها و رگه های اصلی کانی سازی منطقه در این محدوده ها، نشان دهنده ی کارآمد بودن این روش است. در نهایت، نتایج حاصل از 5 عملگر روش فازی نیز با یکدیگر مقایسه شدند.

منطقه مورد مطالعه (دشت اسفراین) یکی از زیرحوضه های کویر مرکزی در استان خراسان شمالی میباشد. با توجه به کاهش کیفیت آب زیرزمینی آبخوان اسفراین بویژه در سالهای اخیر، در این مقاله سعی شده تا علل این کاهش کیفیت که در بخشهای جنوبی بارزتر است، بررسی گردد. به همین منظور در دو نوبت (آذرماه 1388 و تیرماه 1389) مجموعا تعداد 75 نمونه آب از چاه های منطقه برداشت شد. در ادامه، پس از اندازه گیری اسیدیته، هدایت الکتریکی و غلظت یونهای اصلی، نقشه هدایت الکتریکی آبخوان رسم گردید. حداکثر، حداقل و میانگین هدایت الکتریکی نمونه های برداشت شده به 661 و 3519 میکروموس بر سانتیمتر می باشد. با توجه به بازدید منطقهای، بررسی های صورت گرفته و نقشه هدایت الکتریکی رسم شده،، ترتیب 14720 آبخوان اسفراین به 5 منطقه تقسیم شد. برای هر بخش ابتدا میانگین مقدار آنیونها، کاتیونهای اصلی، هدایت الکتریکی، شاخص اشباع هالیت و نسبت بی کربنات به کلراید محاسبه و سپس با یکدیگر مقایسه گردیدند. بجز از آنیون بیکربنات مقدار سایر کاتیونها و آنیونها، هدایت الکتریکی و شاخص اشباع هالیت در مناطق 4 و 5 نسبت به دیگر مناطق بیشتر م یباشد. برای ارزیابی زونهای غالب کاتیونی و آنیونی نیز از نمودار پایپر استفاده شد. نتایج بدست آمده، بیانگر هجوم آب شور به بخشهای جنوب و جنوب غربی آبخوان اسفراین (نواحی 4 و 5) است. با بررسی مقادیر افت در پنج ناحیه مورد مطالعه میتوان نتیجه گرفت که علت اصلی هجوم آب شور در این آبخوان افت بیش از حد سطح آبهای زیرزمینی در نتیجه برداشت بیرویه از آبخوان میباشد.

شناسایی و تفسیر ناهمگنی های زیرسطحی به ویژه رخسار ه های سنگی، همواره نقشی اساسی در ارزیابی و مدیریت منابع هیدروکربوری دارد. ارائه روشی نوین که نتایج آن تطابق بهتری با واقعیت رخساره های مخزنی داشته باشد، همواره مورد توجه بوده و می تواند در کاهش ریسک تصمیمگیری موثر باشد. امروزه زنجیره مارکوف به عنوان روشی قدرتمند برای مدلسازی رخساره ها مورد استفاده قرار میگیرد که برمبنای احتمالات شرطی و ارائه ماتریس انتقال حالت است. در این مطالعه، پس از مدل سازی رخساره با زنجیره مارکوف، به بررسی تعمی مپذیری این روش برای مقاطع بدون اطلاعات لرز های پرداخته شد. هم چنین به منظور افزایش دقت تعمیمپذیری، راهکاری بر مبنای تغییر نوع حرکت زنجیره ارائه گردید. این پژوهش بر روی یک ی از میادین هیدروکربوری جنوب غرب ایران انجام شد که در آن سازند آسماری مخزن اصلی هیدروکربور را تشکیل میدهد. با استفاده از روش زنجیره مارکوف، مدل سازی سه بخش اصلی سازند آسماری و پوش سنگ آن در یک مقطع به طول 12 کیلومتر و ضخامت 110 متر انجام شد. بهترین نتیجه مدل سازی، برای حالت بکارگیری راهکار پیشنهادی بوده که دقت آن بطور متوسط حدود 82 درصد می باشد.