فهرست مطالب

نشریه فقه پزشکی
پیاپی 13-14 (زمستان 1391 و بهار 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/02/12
  • تعداد عناوین: 6
|
  • عنوان، ماهیت و اطراف قرارداد حمل جایگزین ساده
    محمد آذین، رضا عمانی سامانی صفحات 11-28
    حمل جایگزین ساده به عنوان یک روش کمک باروری مدتی است در کشور، مورد استفاده قرار می گیرد و مراکز درمان ناباروری، چندی است، هر یک به صلاحدید خود به نحوی این فرایند را هدایت واجرا می کنند. قانون نیز به روال همیشگی خود در برابر توسعه شتاب آلود پزشکی، کم تحرک و کند می نماید؛ ناگزیر قرارداد باید خلا موجود را پرکند. بنابراین با التفات به پیچیدگی و نوظهور بودن مساله حمل جایگزین، لازم است ابهامات پیرامون «عنوان»، «ماهیت» و «اطراف» این قرارداد مرتفع شود؛ رسالتی که نوشتار حاضر در صدد انجام آن است. اجمالا باید گفت عنوان «حمل جایگزین» بهترین انتخاب برای تسمیه این قرارداد است که هم متضمن ملاحظات اخلاقی بوده و حافظ کرامت انسانی حامل است و هم به خوبی معرف فرایندی است که به موجب عقد اجرا می شود. همچنین با توسل به موارد 10 و 219 قانون مدنی و نظر به عدم مخالفت با اخلاق حسنه و نظم عمومی، قرارداد حمل جایگزین را می توان در رسته عقود نامعین تعریف و تابع قواعد عمومی قراردادها دانست و بدین وسیله از عواقب گنجاندن آن در قالب عقود معین و احکام و آثار آن، رهایی جست. رایگان دانستن عقد نیز از دشواری های اخلاقی تحلیل رابطه قراردادی می کاهد و این در حالی است که می توان با تشریط پاداش به صورت شرط فرعی ضمن عقد، حقوق مالی حامل را نیز تامین نمود. علاوه بر آن با مطالعه این نوشتار می توان دریافت که قرارداد حمل جایگزین بیش از دو طرف دارد صرف نظر از صاحبان نطفه و حامل، از جایگاه شوهر حامل در انعقاد عقد - به جهت تحمیل برخی محدودیت ها و ممنوعیت ها بر وی- نباید مغفول ماند.
    کلیدواژگان: حمل جایگزین، رحم جایگزین، عنوان قرارداد، ماهیت قرارداد، اطراف قرارداد
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ماهیت حقوقی قراردادهای رحم جایگزین
    حمیدرضا صالحی صفحات 29-55
    ناباروری یکی از مشکلات خانواده ها در اقصی نقاط گیتی است. یک راه حل برای این معضل استفاده از رحم جایگزین است. امروزه در اثر پیشرفت علم طب، حرف پزشکی و وابسته در امر تولید مثل، شیوه های متعددی را ایجاد و با استمداد از این طرق، اقدام به تولید مثل از طریق آزمایشگاه نموده اند. مع الوصف، علی رغم این پیشرفت هنوز طب تولید مثل قادر نیست برای رشد جنین محیط مناسب تری از رحم در نظر بگیرد و به همین دلیل یکی از دستاوردهای مهم در زمینه روش های کمک باروری، استفاده از رحم جایگزین است. این روش یکی از روش های کمک باروری در تولید مثل با روش IVF[i] است. استفاده از این روش محدود به زنان فاقد رحم نیست و در موارد متعددی کاربرد دارد. ابهام در ماهیت قرارداد رحم جایگزین یکی از موانع اجرای این قرارداد است؛ در نتیجه تشخیص ماهیت این قرارداد دارای اهمیت زاید الوصفی است. این پدیده مانند هر امر نوظهور دیگری که در جامعه حادث می شود توجه و تدقیق علوم مختلف از جمله فقه و حقوق را به خود جلب نموده است. در مورد ماهیت این قرارداد هیچ نص قانونی وجود ندارد، فلذا برای تعیین ماهیت این قرارداد باید به اصول کلی حقوقی و منابع فقهی در شناسایی نوع و ماهیت اعمال حقوقی مراجعه کرد. قرارداد رحم جایگزین مشتمل بر سه طرف است، مرد و زنی که به عنوان زوجین نابارور مادر جانشین را به خدمت گرفته اند، و مادر جانشین که تراضی می کند تا از طریق باروری طبی و با جنین زوجین حامله شود. به طور معمول مادر جانشین در قبال مبلغی پول می پذیرد تا جنین را حمل نموده و بعد از زایمان به زوجین تحویل دهد. زوجین نابارور توافق می کنند تا علاوه بر مخارج پزشکی و امثال ذلک مبلغی را به مادر جانشین تادیه نمایند. به علاوه زوجین نابارور به موجب قرارداد، متقبل حضانت طفل نیز می شوند. شروط دیگری که ممکن است در قرارداد رحم جایگزین لحاظ شود عبارت است از: تعهد مادرجانشین مبنی بر عدم ادعای رابطه خویشاوندی با طفل، اشتراط شروطی از قبیل ترک استعمال مواد دخانی و مخدر، عدم مصرف مشروبات الکلی، عدم استفاده از بعضی اغذیه و یا حتی عدم مجامعت با زوج خویش در دوران حاملگی. به نظر می رسد ماهیت این قرارداد در قالب عقود معین، مانند اجاره، عاریه، جعاله و امثال ذلک نمی گنجد و بر اساس ماده 10 قانون مدنی می تواند مقبول واقع شود. مع الوصف همه آثار قرارداد بر اساس اراده طرفین نمی تواند تعیین شود و برخی آثار قهری بر آن مترتب می شود. مهم ترین اثر، قرابت و نسب حاصل از قرارداد است که به صورت قهری و غیر ارادی حاصل می شود. در این وجیزه با نگاهی مقارنه ای به مقایسه این قرارداد با عقود دیگر پرداخته و ماهیت آن تبیین و قالب حقوقی مناسب برای این قرارداد ارائه شده است.
    کلیدواژگان: قرارداد رحم جایگزین، اجاره، جعاله، قرارداد کار، صلح، عقد غیر معین
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تحلیل حقوقی ماهیت قرارداد درمان
    محمد خانی، محمد فخاری صفحات 57-89
    وضعیت خاص قراردادهای پزشکی و شرایط و ویژگی های آن به گونه ای است که نمی توان آنها را در چارچوب عقود معین مورد مطالعه قرارد داد؛ از این رو به نظر می رسد که از نظر حقوقی، قرارداد پزشکی نوعی عقد نامعین است که با تکیه بر مفاد ماده 10 قانون مدنی، شرایط ویژه و تعهدات خاص قراردادهای درمان را داراست که بر طبق توافق طرفین لازم الاجرا است. هرچند که اعتقاد به اجاره بودن ماهیت قرارداد معالجه، یکی از پر طرفدارترین نظریه در میان فقها محسوب می شود که در عمل نیز بیشتر احکام و روابط میان پزشک و بیمار در قالب آن تبیین می شود اما یکی از مهمترین علت ناسازگاری آن با عقد معالجه، در جایز بودن عقد معالجه از طرف بیمار (ماده 13 آئین نامه تخلفات صنفی پزشکان) است در حالی که عقد اجاره مبتنی بر لزوم طرفین است. بطلان نظریه وکالت یا پیمانکاری بودن عقد قرارداد معالجه نیز روشن می باشد اما اعتقاد به جعاله بودن قرارداد معالجه با توجه به وسعتی که در جعاله وجود دارد از طرفداری فقها و حقوقدانان زیادی سود می برد.
    کلیدواژگان: قرارداد درمان، معالجات پزشکی، اجاره، جعاله، عقود نامعین، حقوق ایران، فقه امامیه
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • اثر کاهش محتوای هوشیاری بر عقود اذنی
    آرش ابراهیمی صفحات 91-122
    عقود اذنی عقودی هستند که اثر اصلی آن ها اذن است. در این دسته از عقود در نتیجه ایجاب و قبول، اذن حاصل می شود. از ویژگی های اذن، وابستگی آن به اراده طرفین عقد است. در نتیجه در هر مورد اراده فرد زایل شود اذن ساقط می شود. زوال اذن، انفساخ عمل حقوقی را به دنبال خواهد داشت. مطالعه آناتومی مغز نشان می دهد قسمت قشر مغز خاستگاه اراده انسان است و هرگاه فعالیت این بخش از مغز متوقف یا مختل شود، اذن ساقط خواهد شد. قانون مدنی فوت، جنون و سفه را از اسباب انفساخ عقود اذنی دانسته است اما در مورد سایر مواردی که اراده فرد را تحت تاثیر قرار می دهد و منجر به کاهش محتوای هوشیاری شخص می گردد، ساکت است. مطالعه در این زمینه نشان می دهد هرگاه فعالیت قشر مغز متوقف شود یا محتوای هوشیاری فرد در نتیجه مصرف مشروبات الکلی، مواد مخدر یا روانگردان ها در حد جنون کاهش یابد، اذن زایل و عمل حقوقی منفسخ خواهد شد.
    کلیدواژگان: اذن، انفساخ، محتوای هوشیاری، زندگی نباتی، جنون، مستی، حالات ناشی از سوءمصرف مواد مخدر و روانگردان ها
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • حاملگی های چندقلویی و بررسی تطبیقی جوازکاهش جنین در آئین یهود و دین مبین اسلام
    سعید نظری توکلی، ابراهیم جوانمرد فرخانی صفحات 123-156
    پیش زمینه و هدف
    بیشتر حاملگی های چندقلویی ناشی از لقاح آزمایشگاهی یا دارو درمانی است. «کاهش انتخابی بارداری» یک روش پزشکی برای کاهش بارداری های متعدد است. در چنین مواردی، یک یا چند جنین سالم، قربانی به حداکثر رساندن شانس بقای دیگر جنین ها یا مادر می شود. صرف نظر از نگرش های مختلف اخلاقی به کاهش جنین، این مساله در حوزه دینی نیز مورد پژوهش قرار گرفته است. آیین یهود و اسلام به واسطه برخورداری از دستگاه فقهی مستحکم، با دقت بیشتری آن را بررسی کرده، دیدگاه های مختلفی را در این مورد ابراز کرده اند. در این پژوهش بر آن هستیم تا در مقایسه ای تطبیقی، کاهش جنین را از نظر یهود و اسلام مورد واکاوی قرار دهیم.
    مواد و روش کار
    این پژوهش به صورت تحلیلی - توصیفی انجام و اطلاعات آن با روش کتابخانه ای جمع آوری شده است. پس از توضیح مفاهیم و مبانی، به واکاوی متون فقهی اسلام و شریعت یهود پرداخته می شود.
    یافته ها
    صرف نظر از جنبه های علمی کاهش جنین، عالمان دینی در اسلام و یهود بر این نظر اتفاق دارند که کاهش جنین، قتل به حساب نمی آیند؛ با این وجود، رویان انسانی از زمان استقرار در رحم، سزاوار درجه ای از احترام است. کاهش جنین جز به هنگام ضرورت جایز نیست. منظور از این ضرورت، به خطر افتادن جان یا سلامت مادر یا دیگر جنین ها است و شامل ضرورت های ناشی از تاثیر عوامل اجتماعی و اقتصادی نمی شود.
    کلیدواژگان: حاملگی، چند قلوزایی، حاملگی چند قلویی، کاهش جنین
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تعارض حق رویان ناقص الخلقه با حق مادر در فقه امامیه و حقوق موضوعه
    محمد تیموری صفحات 157-185
    با توجه به رهیافت هایی که تصمیم به پایان دادن به زندگی رویان را امری مطلقا شخصی دانسته ورویان را بی حق می داند و برای پاسخ به پرسش وجود یا عدم وجود حق زیست برای رویان ناقص الخلقه در حالت های گوناگون در نوشتار حاضر، موضع نظام حقوقی ایران، رهیافت های حقوقی، فقهی و بین المللی تحلیل شده و با شناسایی نقاط قوت و ضعف و خلاهای مربوط، برای رفع آن ارایه ساز و کار شده و پس ازطرح مساله و تعریف اجمالی رویان و نیز حقوق بیماران از هر سه دیدگاه، و نیزاشاره ای کوتاه به تاریخچه و مبانی فلسفی موضوع به تطبیق مبانی با نظام حقوقی ایران فقه شیعه و اسناد بین المللی پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: رویان ناقص الخلقه، حق زیست، نظام حقوقی ایران
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Title, Nature and Parties of the Simple Surrogacy contract
    Mohammad Azin, Reza Ammani Samani Pages 11-28
    “Contract is its parties’ law”: it is a famous legal maxim. This perch is moreover eminent when there is no law in the related field. “Surrogacy” is one of these fields. This article intends to get a quite comprehensive image of simple surrogacy contract’s parties’ mutual commitments considering surrogacy’s specifications, particularities of Iranian society and foreign model contracts. In this article, the model surrogacy contract of “Royan institute” has been studied to make the issues on topic clearer. At the end, the reader will understand the key role of “ethics” in defining mutual commitments and rights of a simple surrogacy contract.
    Keywords: commitment, surrogacy contract, surrogate, genetic parents, fetus
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Legal nature of surrogacy contracts
    Hamid Reza Salehi Pages 29-55
    Infertility is a family problem in all around the world. One solution for this problem is the use of surrogacy. Today, due to advances in medical sciences, various methods have been developed by doctors in reproduction and using these methods; have attempted to reproduce in laboratory. But despite these advances, reproductive medicine is not enabling to find suitable environment for the growth of the fetus from the uterus and that's why using the surrogacy is one of the major achievements in the field of assisted reproductive technology. This method is an assisted reproductive technology of using IVF. Using this method is not restricted to women without a uterus and is used in many cases.Confusion about the nature of the surrogacy contract is one of the obstacles to the implementation of this contract. As a result, identify the nature of this contract is of utmost importance. There is no legal text about the nature of this contract. Therefore, to determine the nature of this contract shall be referred to the general principles of law and legal and jurisprudence resources. It seems that the nature of surrogacy contract does not fit in special type of contracts, such as hire, lending, ji’ala or contract of reward and, etc. Hence, according to article 10 of the Iranian civil code (known as the principle of contract freedom) can be accepted. But, all aspects of surrogacy contracts cannot be determined by agreement of all parties and some of the forces are applied. Most significantly is the relationship of the contract that is an involuntary case.
    Keywords: surrogacy contracts, hire, jiala or contract of reward, labor contract, settlement, non, specific contract
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Jurisprudence and legal nature of the treatment (cure)
    Mohammad Khani, Mohammad Fakhari Pages 57-89
    Medical contracts and its responsibilities are one of the under studied significant discussions in medical law. Special conditions of medical contracts and their requirements are in a way that could not be placed in a specified contract's framework. Thus, it seems that in the legal perspective, medical contract is a kind of unspecified contract, relying on article of civil law, moreover to general rules of the contracts, including special requirements and commitments of therapeutic contracts, which are binding and effective in accordance with partie's agreement. Iranian legislation have compiled general principals of medical responsibility in thus, doctor's contractual responsibility is one the significant discussions, according to perspective of some of the lawyers, considering general principal of commitment to obligate the doctor to compensate the damages, the doctor's failure should be proved. This perspective is criticized for the type of external factor interference and its influence on the doctor's failure. On the other hand, in treatment contracts, position and role of patient permission and his satisfaction towards the physician acts and guiltlessness of the physician of the possible damages and other conditions and contracts about responsibility could be studied. These agreements and mutual consent have an important role in shirking of the physician and his guiltlessness of guarantee and sometimes replacement of proof load and establishing of medical failure and changing of objective responsibility to failure responsibility are necessary. Thus, in the present study, it is tried to evaluate the contracts nature, explanation and their acceptance and dominance, according to legal and jural basis.
    Keywords: contract management, medical care, rent, jalh, indefinite contracts, rights, iran, shiite jurisprudence
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Decreased level of consciousness content effect on letting contracts
    Arash Ebrahimi Pages 91-122
    Letting contracts are those in which, their main effect is making permission. In this type of contracts, at the result of offer and acceptance, permission is obtained. Of the features of permission, is its dependence on the will of the contracting parties. Thus, in any case, that the will of person disappears, permission is void. Permission void, causes terminating legal operation. The study of brain anatomy shows that the cortex is the source of human will and in the cases that the activity of brain, named cortex, is stopped, the will disappears, the permission is missing, and the contract is terminated. Civil law, knows death and madness, and insanity, as the tools of letting contracts termination. But in other cases, the person in whom, his will is affected, and the content of consciousness is reduced, it is silent. The study in this case show that, when the activity of bran stops, or his consciousness reduces as madness, because of alcohol, drugs, psychotropic substances, the permission is missing, and the contract is terminated.
    Keywords: permission, termination, content of consciousness, vegetative life, madness, drunkenness, drug, induced states, psychoactive
    Abstract View Paper Original: Persian
  • A comparative study of multiple pregnancies and fetal religion Judaism and Islam
    Saeed Nazari Tavakoli, Ebrahim Javanmard Farakhani Pages 123-156
    More of multiple pregnancies resulting from in vitro fertilization - or medications."selective reduction of pregnancy" is a medical procedure to reduce multiple pregnancy. In such cases, one or more of the healthy embryo, fetus or mother sacrificed to maximize the chance of survival is longer. Regardless of the different approaches to reducing infant mortality, religion has also been studied in the scope of the problem.Judaism and Islam, by having a system of legal proof, carefully review it has different views on this matter have expressed.In this study we compared to an adaptive reduction of the embryos analyzed to Judaism and Islam.
    Materials And Methods
    this study analyzes - descriptive study and its data are collected using a library. After explaining the concepts and principles to the analysis of legal texts of Islam are paid Jewish law.
    Results
    regardless of the scientific aspects of embryonic loss, Muslim and Jewish religious scholars are unanimously of the opinion that reducing fetal death do not count; however, since the establishment of the human embryo in the womb, deserves a degree of respect. Embryo reduction is not permitted except when necessary. The purpose of this requirement is to endanger the life or health of the mother or fetus, including needs arising from the impact of socio-economic factors are not.
    Keywords: pregnancy, multiple pregnancies, multiple pregnancies, fetal reduction
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Conflict of Malformed Fetus Rights with Mother's Right in Figh Emamie and Iran's Legal System
    Mohammad Teimouri Pages 157-185
    The relative significance of life value and its making ways-including pregnancy-is an apparently highlighted element in internationally accepted legal mechanisms, like wise in religious literature. Does an ill fetus (or embryo) have the right to life? Does mother have the right to abort an imperfect embryo? Some approaches, denying the embryo's right to life, consider the mother's decision as a private issue.Having beard in mind the mentioned explanation, to analyze Iran’s legal system, it is necessary to consider international, internal and Islamic jurisprudential approaches.Hence, first of all, a brief description of concepts "embryo" and "patient rights" will be offered. Then, historical records and philosophical debates will be reviewed. At the final step, I will compare the aforesaid foundations with Iran’s positive legal system.
    Keywords: Malformed Fetus, Right to live, Iran's Legal System
    Abstract View Paper Original: Persian