فهرست مطالب
فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری
پیاپی 15 (زمستان 1392)
- تاریخ انتشار: 1392/12/15
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 1-16امروزه رشد شهرها آنچنان سریع گشته است که توجه به معیارهای مناسب شهری تا حد زیادی مورد بی توجهی قرار گرفته است، از جمله این موارد توجه خاص به کیفیت ورودی و خروجی شهرهاست. مبادی ورودی شهر زابل به عنوان یکی از اصلی ترین اجزای ساختار کالبدی و فضایی شهر، علیرغم اهمیتی که به لحاظ کالبدی، کارکردی و زیبایی شناسی دارد از یک سو با تجمع کاربری های ناهمگن و ناسازگار و از سوی دیگر کیفیت پایین ساخت و سازها بدون طرح قبلی در حاشیه بلافصل این محورهای شهری، فضاهای آشفته و ناهماهنگی ایجاد نموده که به لحاظ بصری بسیار آشفته است. از این رو مشاهده می گردد که ورودی های اصلی شهر زابل سازمان یافته نیستند، توزیع نامناسب کاربری ها، عدم پیوستگی در ساخت و سازها، کمبود مراکز خدماتی، وجود مشاغل مزاحم شهری، کمبود پوشش گیاهی و غیره از مشکلات ورودی این شهر است. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای – اسنادی و بررسی های میدانی است. نتایج تحقیق حاکی از این است که بر اساس شاخص سازگاری کاربری های اراضی، 24 درصد کاربری ها در قسمت ورودی زابل- زاهدان ناسازگارند. وضعیت پوشش گیاهی (فضای سبز شهری) نیز در این ورودی بسیار ضعیف و بدون برنامه ریزی شده است. در زمینه تابلوهای اطلاع رسانی شهری بخصوص تابلوهای تجاری و خدماتی به دلیل تنوع و کثرت، دچار آشفتگی بصری است و از نظر نمای ساختمان های همجوار ورودی زابل- زاهدان 4/62 درصد واحدها بدون نما و یا تکمیل نشده هستند. در پایان پژوهش، راهکارها و پیشنهادهایی برای برنامه ریزی سیما و منظر ورودی ها و ساماندهی مشاغل مزاحم موجود در ورودی اصلی شهر زابل ارائه شده است.
کلیدواژگان: منظر شهری، ورودی شهری، کاربری های ناسازگار، شهر زابل -
صفحات 17-36
متل ها آن دسته از واحدهای اقامتی هستند که حالت توقف گاه و استراحتگاه موقتی را داشته و معمولا در خارج از شهر قرار می گیرند که متاسفانه در ایران کمتر مورد توجه واقع شده اند. از آنجا که در ایران اکثر مسافران با وسایل نقلیه شخصی سفر می کنند، ساخت و توسعه متل ها در محورهای ارتباطی علی الخصوص محورهای ارتباطی قطب های گردشگری، با افزایش رفاه سفر، توسعه گردشگری را به همراه خواهد داشت. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با مکان یابی متل ها در محور ارتباطی اصفهان – شیراز، نقش آن ها در توسعه گردشگری نیز بررسی گردد.از آنجا که اصفهان و شیراز از شهرهای تاریخی بوده و جزء قطب های مهم گردشگری ایران محسوب می شوند، توجه به گسترش زیرساخت ها از جمله متل ها می تواند تاثیر بسیار زیادی بر افزایش گردشگری داشته باشد زیرا هرچند که مسافرت به دلیل و انگیزه آنها انجام نمی گیرد، لیکن در صورت فقدان، آن مسافرت ها انجام نمی گیرد. همچنین اغلب گردشگران ایرانی از خودرو (علی الخصوص شخصی) جهت مسافرت استفاده می کنند. بنابراین وجود محل هایی برای اقامت در بین راه که امنیت کافی داشته و خدمات مورد نیاز مسافرین را ارائه نماید ضروری به نظر می رسد. نوع تحقیق توسعه ای-کاربردی و روش تحقیق تحلیلی – اسنادی – علی - پیمایشی بوده و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی انجام پذیرفت. در روش میدانی اطلاعات از طریق پرسشنامه و مشاهده و مراجعه به داده ها و اسناد موجود در سازمان ها و ارگان های مربوطه جمع آوری شده و حجم نمونه بر اساس روش کوکران تعیین گردید.
کلیدواژگان: جغرافیای گردشگری، توریست، گردشگر داخلی، اقامتگاه، متل -
صفحات 37-56
گستردگی و گسیختگی کالبدی، بر سیمای بسیاری از شهرهای غربی کشور نمایان است. گستردگی کالبدی شهرها، در سالهای اخیر، می تواند ناشی از رشد طبیعی جمعیت، مهاجرت روستاییان به شهر و تمرکز گرایی جمعیت و فعالیت و به طور کلی، به بهانه تامین نیاز مسکن و پیش بینی اراضی مسکونی باشد که از تبعات آن تجاوز به اراضی کشاورزی، باغات حاشیه شهر و نابودی چشم اندازهای طبیعی شهر است. هدف از پژوهش حاضر بررسی پراکنده روی شهر بروجرد با استفاده از روش های مختلف و بیان ظرفیت های توسعه درونی این شهر با رویکرد رشد هوشمند شهری می باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی از نوع کاربردی می باشد که روش گردآوری داده ها از نوع کتابخانه ای بوده و بنا به نیاز از روش میدانی نیز بهره گرفته شده است. در این تحقیق ابتدا با کمک داده ها و آمارهای رسمی و اسناد طرح های توسعه شهری و با به کارگیری مدل های کاربردی هلدرن، آنتروپی شانون و توزیع چارکی و... مساله وقوع پراکنده رویی و گسیختگی کالبدی شهر بروجرد تایید و سپس با تعیین شاخص های توسعه درون شهری به بررسی قابلیت های مناطق دو گانه شهر بروجرد در راستای توسعه درونی شهر پرداخته شده است. با توجه به نتایج حاصل از تحقیق و وجود 223 هکتار اراضی بایر و 94 هکتار اراضی ناکارآمد(اراضی قهوه ای) و 479 هکتار گونه های بافت فرسوده مشخص شد که شهر بروجرد امکان توسعه از درون را دارد و می توان با بهره گیری از فضاهای نام برده شده، توسعه درونی را افزایش داد و مانع توسعه پراکنده و گسترش افقی شد.
کلیدواژگان: توسعه از درون، گسترش افقی و پراکنده، رشد هوشمند، شهر بروجرد -
صفحات 57-76امروزه برنامه ریزی شهری پایه و اساس توسعه شهری محسوب می شود، لذا نقش عوامل و عناصر اقلیمی را نمی توان در آن نادیده گرفت. طی دهه های اخیر به دلیل توسعه سریع شهرنشینی و صنعتی شدن، تغییرات قابل ملاحظه ای در کمیت های هواشناختی و کاربری سطح زمین در شهرهای بزرگ به وجود آمده است. با توجه به این که امروزه محققین به علت ناکافی بودن اطلاعات اقلیمی نتوانسته اند آن گونه که باید تاثیرات اقلیم بر شهر و یا تاثیرات توسعه شهرنشینی بر شرایط اقلیمی را مورد مطالعه قرار دهند؛ لذا در پژوهش حاضر سعی بر آن شده تا به منظور بررسی این اثرات متقابل، روند عناصر دمایی و ارتباط آن با توسعه شهری به طور موردی بر روی شهر شیراز مورد ارزیابی قرار گیرد. در راستای این هدف از آمار دمای حداقل، دمای حداکثر، میانگین دما، حداقل مطلق دما و حداکثر مطلق دمای ایستگاه سینوپتیک شیراز طی دوره آماری 1389-1350 در مقیاس سالانه استفاده شد. پس از تست همگنی داده ها توسط آزمون های کالموگورف اسمیرنوف و کای اسکور و سنجش بهنجاری داده ها توسط نرم افزارهای Minitabو Ncss جهت محاسبه روند از آزمون های پارامتری t، وان نیومن و تابع خود همبستگی بهره گرفته شد. در نهایت مدل تحلیلی روند به روش کمترین مربعات بر روی داده ها صورت پذیرفت. نتایج حاصل بیانگر آن است که طی دوره مورد مطالعه پارامترهای دمای حداقل، دمای حداکثر، میانگین دما و حداقل مطلق دما دارای روند افزایشی و پارامتر حداکثر مطلق دما بدون روند بوده است. این آهنگ رشد افزایشی همزمان با توسعه شهرنشینی و صنعتی شدن در شیراز بوده و در نتیجه ارتباط معنی داری بین افزایش دما با توسعه شهرنشینی و صنعتی شدن به نظر می رسد. این روند افزایشی قابل ملاحظه، به ویژه در دمای حداقل، که ناشی از اثرات توسعه شهری و تغییر کاربری زمین است، می تواند اثرات مخرب زیست محیطی، تغییر اقلیم محلی و حاکم شدن خشکی را در پی داشته باشد. با توجه به چنین روندهای افزایشی ضروری است تا جهت احتراز از این پیامدها برنامه ریزان توسعه شهری تمهیدات لازم را در راستای مقابله با بحران افزایش گرمایی و به صورت مدیریت ریسک به کار گیرند.
کلیدواژگان: آزمون های پارامتری، برنامه ریزی، توسعه پایدار، دما، روند -
صفحات 77-94در شهرهای مذهبی و در این مطالعه به طور ویژه در شهر مشهد انتظار می رود المان های محیطی استفاده شده در فضاهای شهری متناسب با هویت شهر و تقویت کننده فرهنگ زیارت و در راستای معنویت باشد. اگر المان های محیطی که در برخی تقاطع ها و مکان های عمومی شهر مشهد جانمایی شده اند را بتوان در هر کلانشهر یا شهر دیگری از ایران استفاده کرد، پس در این زمینه تفاوتی میان سیاستگذاری، برنامه ریزی و اقدامات زیباسازی در شهر مشهد به عنوان پایتخت معنوی ایران و دیگر شهرهای ایران قائل نشده ایم. تلاش این تحقیق بر ارزیابی معناشناختی المان های محیطی «طرح استقبال از بهار» در شهر مشهد بر مبنای مدل تحلیلی تحقیق و با تاکید بر ارزش های اسلامی بوده و در این راه از مطالعات کتابخانه ای، مشاهدات میدانی و رویکرد تحلیلی تصاویر المان های محیطی (10 المان محیطی) استفاده شده است. نتایج تحلیل معنایی المان های محیطی «طرح استقبال از بهار» شهر مشهد نشان می دهد که «جانمایی نامناسب برخی المان ها خصوصا در مبادی ورودی زائرین»، «بکارگیری المان هایی با مفاهیم معنایی پیچیده»، «نامشخص بودن مرجع تذکر در تعدادی از المان ها»، «استفاده از المان های متعدد بدون توجه به فرهنگ و هویت شهر مشهد»، «جانمایی المان هایی با مرجع تذکر ارزش های سنتی-آیینی در نقاط کم رفت و آمد» و «استفاده از ایده های خام در طراحی برخی المان ها بویژه در مقیاس بزرگ» مواردی هستند که باعث می شود مولفه های معنایی المان های محیطی و مولفه های زمینه ای در شهر مشهد مقدس ناسازگار باشند. در کل می توان گفت در فرآیند سیاستگذاری های مدیریت کلان شهر مشهد در این حوزه، مباحث معنایی المان ها، پیام هایی که این المان ها منتقل می کنند و هم چنین تناسب این پیام ها با زمینه فرهنگی و مذهبی شهر مشهد چندان مورد توجه قرار نگرفته و این تصمیمات و اقدامات، خواسته یا نا خواسته منجر به تغییر تصور ذهنی ناظر از «شهر زیارتی مشهد» به «شهر توریستی مشهد» و تبدیل «زائر» به «گردشگر» در آینده نه چندان دور خواهد شد.
کلیدواژگان: ارزیابی معناشناختی، استحاله معنایی و عملکردی، المان های محیطی، شهر مشهد مقدس -
صفحات 95-112
امروزه با توجه به گستردگی شهرنشینی و رواج نا امنی های اجتماعی در شهرها، مطالعه موضوع امنیت سازی، عوامل موثر برآن وراهکارهای تقویت امنیت در شهرها ضرورت یافته است و این موضوع در شهرهای مرزی از حساسیت بیشتری برخوردار است. حفظ و گسترش امنیت مناطق مرزی دغدغه همیشگی کشورهایی است که دارای مرزهای مشترک طولانی باهمسایگان خود می باشند. دیدگاه های نوین در زمینه امنیت سازی مناطق مرزی بر استراتژی توسعه پایدار مناطق مرزی تاکیدفراوان دارند. در حقیقت آنچه که می تواند امنیت مناطقمرزی را تضمین نماید توسعه پایدار مناطق مرزی است. در این مقاله تلاشبر این است که با معرفی توسعه پایدار مناطق مرزی به عنوان راهبرد اساسی حفظ و گسترش امنیت مناطق مرزی به بررسییکی از مناطق مرزی کشور بر اساس این دیدگاه بپردازد. این پژوهش از نوع کاربردی وازروش های توصیفی و تحلیلی استفاده شده است، که اطلاعات ازطریق منابع کتابخانه ای، واسنادی ومنابع اینترنتی ومشاهدات میدانی جمع آوری شده در این پژوهش، پس از بررسی نظریه ها در خصوص توسعه پایدار مناطق مرزی، با انتخاب منطقه مرزی شهرمریوان به عنوان مطالعه موردی، به تاثیر مرزی بودنمنطقه بر ساختار فضایی، مکانی آن پرداخته شود. و در نهایت به این نتیجه منتج شده است که توسعه پایدار ارمغان امنیت وامنیت پایدار ارمغان توسعه است و امکانات در منطقه مطابقالگوی مناسب توزیع نشده و در جهت تحقق توسعه پایدار نمی باشد. با عنایت به اینکه نظام برنامه ریزی ایران به صورت بخشی می باشد و این نوع برنامه ریزی به ویژگی های مناطق مرزی بیتوجه است.
کلیدواژگان: امنیت سازی، توسعه پایدار، مناطق مرزی، مریوان -
صفحات 113-132این مقاله به ارزیابیکارایی نواحی شهرداری مشهد با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها در حالت بازده ثابت نسبت به مقیاس و با رویکردی ورودی-محور و خروجی-محور پرداخته است. داده های مربوط به نهاده ها و ستاده ها بر اساس اطلاعات موجود در شهرداری از مدیران نواحی اخذ شده است. 11 عامل نهاده ای و ستاده ای (5 عامل نهاده ای و 6 عامل ستاده ای) بر اساس مطالعات پیشین، وظایف نواحی و نظرات کارشناسان خبره شهرداری مشهد احصا شده است. تعداد نواحی مناطق مختلف شهرداری مشهد 40 ناحیه است که پس از حذف 4 ناحیه به علت فقدان اطلاعات، تعداد 36 ناحیه برای ارزیابی مشخص شده است. نتایج نشان می دهد که در هر دو رویکرد ورودی محور و خروجی محور، 55 درصد نواحی صددرصد کارا است وکمترین میزان کارایی معادل20 درصد و میانگین کارایی36 ناحیه برابر 84 درصد می باشد. نتایج بیانگر آن است که 15 ناحیه از 36 ناحیه مورد بررسی دارای بازده صعودی نسبت به مقیاس و سایر نواحی دارای بازده ثابت به مقیاس هستند. بر اساس نتایج بدست آمده از رویکردهای ورودی محور و خروجی محور پیشنهادهایی مربوط به کاهش لازم در نهاده ها (بدون افزایش ستاده ها) و یا افزایش لازم در ستاده ها (بدون کاهش در نهاده ها) جهت بهبود کارایی نواحی ناکارا (16 ناحیه) ارائه شده است.
کلیدواژگان: ارزیابی نواحی، تحلیل پوششی داده ها - بازده به مقیاس، شهرداری مشهد
-
Evaluation of view and appearance on the way Zahedan to Zabol entrance from an aesthetic perspectivePages 1-16Today،urbangrowthhas beensorapidthattheappropriatemeasures urbanneglectedlargelyspecial attention to the quality of input and output Entering principles as one of the main urban structural and landscape structures، in spite of their aesthetic، applied and structural importance، have done، from one aspect through inharmonious and incompatible applications، and on the other hand through low-quality construction without planned design in the suburbs of these urban centers، inharmonious and mixed structures، which from visual perspective، are very mingled. So it is observed that Zabol''s main entrances are not organized، unsuitable distribution of applications، the lack of continuity in constructions، the lack of supplying centers، existence of obtrusive urban occupations، the lack of plant covering and etc are among main entrance''s problems. Research methodology is analytic-descriptive method، based on laboratory-statistics results and field studies. Obtained results show that based on compatibility index of all land applications، 24 percent of them is incompatible in ZABOL-ZAHEDAN entrance. Herbal cover conditions (urban green space) also are too weak and without planning. In regard to urban informative signs، specially commercial and service providing ones، due to variety and abundance، get into visual confusions. In regard to facade of the adjacent buildings at ZABOL-ZAHEDAN entrance، 62. 4 percent of units are incomplete or without any facade. At the end of research، procedures and suggestions are presented for planning entrances'' view and also for organizing obtrusive occupations in Zabol City.Keywords: Urban Perspective, urban entrance, incompatible applications, Zabol City
-
Pages 17-36
Motels are temporary residential units which are usually out of towns and unfortunately، have received less attention in Iran. Because most passengers in Iran travel with personal vehicles، Construction and development of Motels in transport linksespecially transport links in tourism hub will bring tourism development. Present study is an attempt to locate Motels in Isfahan- Shiraz axis and to examine their role in tourism development. Because Shiraz and Isfahan are historical cities and are among the major tourist hub of Iran، the expansion of in restructure especially Motels can have an important impact on tourism development. Iranian tourists also often use theca (especiallypersonal cars) to travel so existence of places to stay on the road that have adequate security and provide services for passengers، will be necessary. The methodology of this research is analytical، documented and survey and the data collected from library and field studies. The field data were collected through questionnaire and visiting the site. The sample size was determined based on Cochran.
Keywords: Geography of tourism, Tourist, Domestic tourists, Resort, Motel -
Pages 37-56
Motels are temporary residential units which are usually out of towns and unfortunately، have received less attention in Iran. Because most passengers in Iran travel with personal vehicles، Construction and development of Motels in transport linksespecially transport links in tourism hub will bring tourism development. Present study is an attempt to locate Motels in Isfahan- Shiraz axis and to examine their role in tourism development. Because Shiraz and Isfahan are historical cities and are among the major tourist hub of Iran، the expansion of in restructure especially Motels can have an important impact on tourism development. Iranian tourists also often use theca (especiallypersonal cars) to travel so existence of places to stay on the road that have adequate security and provide services for passengers، will be necessary. The methodology of this research is analytical، documented and survey and the data collected from library and field studies. The field data were collected through questionnaire and visiting the site. The sample size was determined based on Cochran.
Keywords: Geography of tourism, Tourist, Domestic tourists, Resort, Motel -
Pages 57-76Todayurban planning، urban developmentisthe foundation، thatcannot beignored therole ofclimaticfactors andelements. Due to the rapid development of urbanization and industrialization in recent decades، there are considerable changes in meteorological and land surface parameters in large cities. Given today’s climate researchers have failed due to insufficient information as it should are studied on the effects of climate on urban and or climate impacts on urban development،Therefore، the present study attempted to investigate these interactions in order to will be reviewed evaluated of the temperature trend and its relationship to urban developmentthe case of the Shiraz city. Thepurpose were used of thestatisticsthe minimumtemperature، maximumtemperature، meantemperature،absoluteminimumandabsolute maximum temperaturesynoptic stationin Shirazduring theperiod1350-1389 in annualscale. The homogeneous test data by Chi-Square and Kolmogorov-Smirnov tests and normal measurement data by Ncss and Minitab software for the colculation of trend was used the t test، Von Neumann، s and Autocorrelation function parameteric tests. Finally obtained the parameters trend type by the least squares method. The results indicate that the parameter of the minimum temperature، maximum temperature، average temperature and the mean absolute temperature increases tend and has without trend the parameter absolute maximum temperature. The growth rate was concurrent with the development of urbanization and industrialization، in Shirazand seems the connection between the development of urbanization and industrialization increase in temperature. The significance of this trend، particularly at a minimum temperature، due to the effects of urban development and land use change is followed an environmental impact، local climate change and land rule. The increase is necessary to avoid the consequences of such trendsurban planners develop the necessary to operate arrangements in order to cope with the increased heat and risk management.Keywords: Parametric Tests, Planning, Sustainable development, Temperature, Trend
-
Pages 77-94In religious cities specially in Mashhad، due to this city is renowned as spiritual capital of Iran، we expect that public furniture used in urban space of Mashhad reinforce and support its holy atmosphere and ziarat culture، but there are some evidence which prove contrary to this claim. In this paper we try to evaluate the massage of urban furniture of «Welcome Spring» plan based on analytical model and library researches. The results of this research shows in «Welcome Spring» plan in Mashhad there are some weaknesses points which are: «improper location of urban furniture، particularly the entries of city»، «Using elements with complex concepts»، «magnification of the transmission of some messages»، «some element with unknown source noted»، «lack of specific messages and values in some elements of large scale»، «application of multiple elements، regardless of the culture and identity of Mashhad»، «location of element with the reference of notification folklore-traditional ritual at low points of traffic» and «use of raw ideas in design of some elements، especially elements with large scale» that should be considered. Ultimately، policy making by urban managers in Mashhad metropolitan should consider semantic issues and massages of Urban Public Furniture given to people and zaer in their decisions intentionally or unintentionally، the mental image of holy Mashhad can be changes the religious image of Mashhad would be replaced with tourist image in near future.Keywords: Semantic Evaluation, Meaning, Functional Transformation, Urban Public Furniture, holy Mashhad
-
Pages 95-112
Nowadays، with thewidespread ofurbanizationandsocialinsecurityin thecities، the study ofsecurity issues، andfactors that affectstrengthen securityin urbanplanningisessentialand itismore sensitiveinborder cities. Maintainandexpandborder areassecurityconcernslongperennialbordersthe countriesthatareneighbors. In thispaperwe introduceonthesustainable developmentof border areasas thekeystrategytomaintainandexpandbordersecurity،borderareasofstudy. This studyuseda descriptive and analyticalproceduresappliedfromwhichinformationthroughlibrary resources، Internetresources،and perceptions ofdocumentscollected inthis researchfield، thetheoryofsustainable developmentintheborder areas، withselectthebordercity ofMarivanas a case study، theeffectofboundaryspatial structure ofthe region، whereitshould be. Finally،the conclusionis derivedthatbringssecurityto sustainable developmentsecuritythroughsustainabledevelopmentanddistributionfacilitiesinaccordancean appropriate modelforsustainable developmentis notyet. With regard to the planning system، which is part of this type of program properties border areas note?
Keywords: Buildingsecurity, to sustainable development, border area, Marivan -
Pages 113-132Data envelopment analysis (DEA) is a nonparametric method in operations research and economics for the estimation of production frontiers. After the brief review of existing literature، as well as the principle of dead، this article evaluates the efficiency of 36 sectors of Mashhad Municipalities via the approach of DEA approach in constant return to scale and input-oriented and output- oriented models. Input and output data on the base of current information in municipal has got from sectors managers. The result shows that in both of oriented، 55 percent of sectors are efficient and more frequencies of them for pear group are: DMU14 and DMU20:13 times DMU23 and DMU31:8 timesKeywords: Sectors Evaluating, Data Envelopment Analysis, Return to Scale, Mashhad Municipalities
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.