فهرست مطالب

پژوهشنامه جغرافیای انتظامی
پیاپی 5 (بهار 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/03/24
  • تعداد عناوین: 6
|
  • رتبه بندی قدرت ملی کشورهای خاورمیانه با استفاده از تصمیم گیری چندشاخصه جبرانی
    زهرا پیشگاهی فرد*، سید موسی حسینی، مرتضی فراهانی صفحات 1-44
    مطالعه و تبیین ساختار نظام قدرت منطقه ای در مناطق مختلف جغرافیایی کره زمین، کمک موثری به آگاهی و شناخت کشورها و قدرت های منطقه ای می کند. رده بندی این گونه کشورها بر اساس قدرت ملی، شناخت آنها را تسهیل می کند. با مشخص کردن جایگاه کشورها و تعیین قدرت های برتر یا فروتر در این ساختار نظام قدرت منطقه ای، کنش ها و تعاملات منطقه ای با شفافیت بیشتری انجام خواهد شد و این موضوع تصمیم سازان و سیاستمداران کشورها را در راه تحقق اهداف ملی و صیانت از منافع ملی یاری خواهد رساند. از این رو تلاش های متعددی از سوی دانشمندان و صاحب نظران جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک جهت سنجش و مقایسه قدرت ملی کشورها در قالب روش ها و مدل های مختلف صورت گرفته است. اما همه آنها از منظر یک یا چند متغیر یا بعد محدود، کشورهای جهان را رتبه بندی و مقایسه نمودند و هیچ گاه منعکس کننده قدرت ملی جامع و فراگیر کشورها نبوده اند. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی، جایگاه قدرت ملی کشورهای خاورمیانه با استفاده از روش تصمیم گیری چند شاخصه جبرانی مورد بررسی قرار می گیرد. به این منظور تکنیک انتروپی تعدیل شده برای تعیین وزن شاخص ها و با کاربرد روش های TOPSIS، SAW ELECTRA برای بررسی و رتبه بندی گزینه ها در مورد مطالعه ی قدرت ملی کشورهای خاورمیانه، مورد استفاده قرار می گیرند. پس از تحلیل حساسیت بر روی پارامترها و شاخص ها، نتایج مورد بررسی قرار می گیرند. مدل های مورد استفاده برای سنجش و مقایسه قدرت ملی کشورها در این پژوهش، از سوی نگارندگان ارائه شده و از نوآوری های تحقیق به حساب می آید. این مدلها از نظر روش کار و تعداد و ترکیب متغیرها و شاخص های موثر بر قدرت ملی نسبت به مدل های پیشین برتری دارد. نتایج نهایی حاصل شده از این پژوهش نشان می دهد، در منطقه خاورمیانه سه سطح قدرت قابل تشخیص است؛ قدرت های درجه اول به ترتیب شامل: ترکیه، ایران. قدرت های درجه دوم به ترتیب شامل: اسرائیل، عربستان و مصر. قدرت های درجه سوم به ترتیب شامل: سوریه، اردن، امارات، لبنان، عمان، عراق، کویت، یمن، بحرین و قطر می باشند.
    کلیدواژگان: قدرت ملی، سنجش قدرت ملی، تصمیم گیری چندشاخصه، خاورمیانه
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • سنجش و تدوین راهبرد امنیت اجتماعی پایدار (مورد پژوهی: منطقه یک شهرداری تهران)
    پرویز آقایی*، احمد پوراحمد، حسین رئیسی صفحات 45-70
    امنیت اجتماعی به عنوان یکی از نیازهای اساسی انسان دارای چند بعد میباشد. وجود امنیت اجتماعی، نتیجه توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و موقعیت مکانی است. کلان شهر تهران با جمعیتی بالغ بر 8 میلیون نفر، دارای اقوام، فرهنگها و پایگاه های مختلف اقتصادی-اجتماعی میباشد که بحث امنیت اجتماعی، یکی از محوریترین موضوعات مطرح در این کلان شهر است. محدوده مورد مطالعه در این پژوهش، منطقه یک شهرداری تهران می باشد. روش پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی و ماهیت این تحقیق، کاربردی است و با هدف بررسی میزان امنیت اجتماعی و در نهایت تدوین و اولویت بندی راهبردها در منطقه یک انجام شده است. برای رسیدن به این هدف از مدل SWOT-QSPM استفاده و برای امتیازدهی مدل SWOT-QSPM از نظرات جمعی از اساتید دانشگاه و مردم محلی بهره برده ایم. نتایج تحقیق نشان میدهد که مجموع امتیازات موقعیت داخلی منطقه، 2.22 و خارجی 2.98 است، یعنی موقعیت منطقه، محافظه کارانه و در وضعیت متوسطی قرار دارد. در مرحله نهایی پس از تدوین راهبردها به اولویت بندی آنها اقدام کرده ایم که نتایج این بخش نیز گویای آن است که مهمترین راهبرد، تقویت اجتماعات محلی و سازمان های مردم محور مانند؛ سرای محله، شورایاری، سازمان های مردم نهاد و CBOها با امتیاز 6.07 میباشد. از پیشنهادهای مطرح شده برای رسیدن به راهبردهای تدوین شده، میتوان به فرهنگسازی و افزایش آگاهی مردم نسبت به عوامل ناامنی اشاره کرد.
    کلیدواژگان: امنیت اجتماعی، شاخص های امنیت اجتماعی، امنیت اجتماعی پایدار، SWOT، QSPM، منطقه یک
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تحلیل رابطه جمعیت و وزن ژئوپلیتیک ایران
    زهرا احمدی پور، رویا عسگری* صفحات 71-104
    مکان جغرافیایی بدون جمعیت ساکن در آن به مکان بی روح شباهت دارد و به عنوان فضای بی هویت تلقی می شود. از طرفی رابطه ی نزدیکی بین گروه های انسانی ساکن در یک سرزمین و فرایند توسعه وجود دارد، به گونه ای که روند، جهت گیری و میزان آن تابعی از کم و کیف جمعیت است و از آنجایی که عوامل و عناصر قدرت ملی ارتباط مستقیمی با وزن ژئوپلیتیکی یک کشور دارد، پس از سنجش متغیر جمعیت در قدرت ملی یک کشور، می توان به تبیین نقش این عامل در وزن ژئوپلیتیکی کشور پرداخت. این تحقیق به بررسی نقش جمعیت در وزن ژئوپلیتیکی ایران می پردازد. روش انجام این تحقیق، توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، روش کتابخانه ای و پرسشنامه ای است و ضمن مطالعه ی کمی و کیفی جمعیت ایران و آمار مربوط به سرشماری های سال های1335 تا 1385 پاسخگوی این سوال اصلی است که تاثیر متغیر جمعیت در وزن ژئوپلیتیکی ایران چگونه است؟ نتیجه ی تحقیق نشان می دهد که در حال حاضر کشور ایران به لحاظ قدرت ملی در بین کشورهای دنیا در مقایسه با تعداد جمعیت آن، از جمله کشورهای متوسط است. هرچندکه امروزه تعداد جمعیت به تنهایی دلیل ثابتی بر قدرت ملی کشورها نیست. جمعیت ایران در بسیاری از شاخص های کیفی از جمله فرهنگ سیاسی مردم، توزیع و پراکنش جغرافیایی و همگونی یا ناهمگونی جمعیت،علی رغم روند رو به توسعه ی آن در برخی موارد، در حالت کلی از وضعیت متعادلی برخوردار نیست.
    کلیدواژگان: وزن ژئوپلیتیک، قدرت ملی، ایران
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی تاثیرات فرهنگی عشایر بر نظم و امنیت جامعه (مطالعه موردی: استان اردبیل ایل شاهسون)
    افراسیاب پورحسین*، عبادالله اسدپور، عباسعلی منزلی صفحات 105-124
    جامعه عشایری ایران به عنوان یکی از ترکیب های جمعیتی در کنار جوامع شهری و روستایی، همواره نقشی بارز و تعیین کننده در سرنوشت سیاسی و نظم و امنیت کشور داشته است و در این میان، نقش فرهنگ موجود در زندگی عشایری (ایل شاهسون) در نظم و امنیت استان اردبیل بسیار چشمگیر است. هدف تحقیق حاضر، بررسی تاثیرات فرهنگی عشایر بر نظم و امنیت جامعه عشایری استان اردبیل است. به این منظور با استفاده از روش پیمایشی-همبستگی یک نمونه 208 نفری از جامعه عشایری شهرستان های استان اردبیل به شیوه نمونه گیری خوشه ایانتخاب و پرسشنامه محقق ساخته بعد از برآورد روایی و پایایی ابزار مورد نظر در اختیار آنها قرار گرفت. سپس داده ها با استفاده از روش های آماری رگرسیون و ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد و نتایج به این شرح به دست آمد؛ بین فرهنگ حاکم در منطقه و نظم و امنیت جامعه عشایری ایل شاهسون رابطه معنی داری با 95% درصد اطمینان و 5% درصد خطا وجود دارد. به علاوه نتایج نشان داد که بین خرده فرهنگ عشایری و نظم و امنیت منطقه، رابطه مستقیم وجود دارد.
    کلیدواژگان: فرهنگ، عشایر ایل شاهسون، نظم و امنیت
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • نقش ارتقاء امنیت در توسعه گردشگری استان اردبیل
    عسگر جسارتی*، واحد آقایی صفحات 125-148
    صنعت گردشگری به عنوان موثرترین عامل در ایجاد تفاهم میان ملت ها و استوار ساختن صلح جهانی نقش اساسی ایفا می کند، به طوری که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی می نامند. دراین بین امنیت یکی از مولفه های مهم در توسعه پایدار گردشگری است. تا زمانی که امنیت نباشد، سفری شکل نمی گیرد و بدون شک، رضایتمندی گردشگران از یک مقصد، همواره انگیزه بازدید مجدد از آن مکان را فراهم می کند. پژوهش حاضر با هدف؛ بررسی ارتباط حضور پلیس و اقدامات تبلیغی پلیس با امنیت گردشگری و رابطه بین ارتقاء امنیت و گسترش گردشگری انجام شده است و با توجه به نوع هدف، از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی می باشد. روش تحقیق در این پژوهش، پیمایشی و کتابخانه ای بوده است. بدین ترتیب که در مبانی نظری و ادبیات پژوهش از روش کتابخانه ای (متن خوانی، فیش برداری، آمار، جداول و نقشه) و برای تحلیل متغیرها و سنجش آن ها برای بررسی هر یک از فرضیه ها، از روش میدانی(پرسشنامه ای) استفاده شده است. برای تجزیه وتحلیل یافته ها از آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی و آزمون تی تک نمونه ای استفاده شده است. نتایج نشان داد که میان گسترش گردشگری و افزایش امنیت و گسترش حضور نیروی انتظامی و افزایش تبلیغات این نهاد در افزایش امنیت منتج به توسعه گردشگری رابطه مستقیمی وجود دارد.
    کلیدواژگان: گردشگری، امنیت، پلیس، استان اردبیل
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و میزان احساس امنیت اجتماعی در بین عشایر استان فارس (مطالعه موردی: ایل قشقایی)
    زهرا معاون*، فاطمه قربانی، محمدرضا معاون صفحات 149-170
    امنیت و انتظام اجتماعی، همواره به عنوان یکی از نیازهای اساسی انسان و جوامع انسانی مطرح بوده است. سرمایه اجتماعی نیز به عنوان یکی از اصلی ترین مولفه هایی که امنیت را ارتقاء می بخشد و جامعه را سالم، آرام و مطلوب می سازد مطرح می باشد. از این رو، پژوهش حاضر به بررسی رابطه ی سرمایه اجتماعی و میزان احساس امنیت در بین جامعه عشایری ایل قشقایی استان فارس به عنوان یکی از جوامع انسانی می پردازد و روابط بین مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، روابط اجتماعی را با احساس امنیت اجتماعی مورد بررسی قرار می دهد. این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و با توجه به نحوه ی گردآوری داده ها در زمره ی تحقیقات توصیفی- پیمایشی و مطالعات مقطعی است. جامعه ی آماری این تحقیق کلیه ی اعضای ایل قشقایی استان فارس در تابستان 1392 می باشند، ابزار پژوهش، پرسشنامه ای محقق ساخته است که بعد از تایید روایی و پایایی توزیع شده است و بعد از گردآوری داده ها برای بررسی فرضیات پژوهش از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون، آزمون مقایسه میانگین چند جامعه بهره گرفته شده است. نتایج نشان داد که میان ابعاد سرمایه اجتماعی (اعتماد اجتماعی، مشارکت و روابط اجتماعی) با میزان احساس امنیت اجتماعی رابطه مثبت و مستقیمی وجود دارد. بین وضعیت تاهل و امنیت اجتماعی تفاوت معناداری(05/ 0= Sig) وجود دارد.
    کلیدواژگان: سرمایه اجتماعی، احساس امنیت اجتماعی، عشایر استان فارس، ایل قشقایی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • National power rankings Middle East using Multiple Attribute Decision Making
    Zahra Pishgahifard*, Seyed Mosa Hosaini, Morteza Farahani Pages 1-44
    Study and explain the regional power structure in different geographical regions on earth and help to create awareness and understanding of the countries and regional powers. The classification of countries according to national power, to facilitate their understanding. But all of them are limited in terms of one or more variables or later, the world ranking and comparing national power never reflect a comprehensive overview of countries. In this study, the position of national power in the Middle East countries using Multiple Attribute Decision Making compensation will be reviewed. In order to determine the parameters for the modified entropy techniques and methods; SAW, TOPSIS, ELECTRA, to evaluate and rank the options in the study of national power, the Middle East, are used. The sensitivity analysis on the parameters, the results are examined. Models used to measure and compare national strength in this study was provided by the author's research and innovation counts. Methods and compositions of the models and variables and parameters influencing national power is superior than previous models. Final results of this study show that, in the region of three levels detectable power is primarily the powers including Turkey, Iran. Second powers order, including Israel, Saudi Arabia and Egypt. Third powers order including Syria, Jordan, UAE, Lebanon, Oman, Iraq, Kuwait, Yemen, Bahrain and Qatar respectively.
    Keywords: National power, National power measurement, MADM, Middle East
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Assessment and Formulation Sustainable Social Security Strategy (Case Study: region 1 in Tehran)
    Parviz Aghaei*, Ahmad Pur Ahmad, Hossein Raeisi Pages 45-70
    Social Security as one of the basic needs of human beings is comprised of several parts. This phenomenon is the result of economic, social, cultural and political development and also the geographical status. Tehran metropolis with a population of over 8 million in 1390 is the melting pot of different peoples, cultures and sundry economic infrastructures in which Social security has been a central issue continuously. In this study, one of the areas (region 1) in Iran has been studied. The method was descriptive - analytical and practical. To assess the amount of social security and eventually develop priority, scheduling strategies have been conducted in the region. To achieve this goal, the SWOT-QSPM model was used. Using the above-mentioned model, the researchers asked the opinion of the University professors and people. The results suggest that the internal position is 2.22 and the external position is 2.98. This shows the conservative position of the region. In the final stages of drafting, strategies were prioritized. The most important strategy to strengthen were local communities and people-driven organizations such as the house, neighborhood councils, NGO and CBO with a score of 6.07. It can be suggested that in order to achieve these determined strategies, increasing people’s level of awareness and cultivations to the insecure factors are of paramount importance.
    Keywords: Social security, Social security indicators, Sustainable social security, SWOT, QSPM model, Region 1
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Analysis of relationship between population and geopolitics weight of Iran
    Zahra Ahmadipoor, Roya Asgari* Pages 71-104
    Each place and space have not any identity without their settled population. There is an exact relation between inhabited human groups in a territory and the development process as the trend, direction and rate of them are depended on the quantity and quality of the population and because they have a direct relation to the geopolitics weight of the country, after measuring the population variable in the national power of a country, it is possible to define the role of this factor in the geopolitics weight of the country. This study examines the role of population in the geopolitical weight of Iran. The research method is descriptive-analytical and aimed to study the role of the population variable in the geopolitics weight of Iran. The data collection was based on the library and field work. The results of the research shows that now days Iran in terms of national power in the world in comparison to its total population is considered one of the intermediate states. However, today the only population cannot indicate the national power. In spite of its relative developing trend, Iran population generally has not a balanced condition in a lot of the qualitative indicators such the political culture of people, geographical distribution, population homogeneity or heterogeneity.
    Keywords: Population, Geopolitical weight, Iran
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Study of Nomads Cultural Effects on Social Order and Safety / Case Study: Ardabil Province Shahsavan Tribe
    Afrasiab Pourhossein*, Ebadollah Asadpour, Abbasali Manzeli Pages 105-124
    Iranian nomadic society- as one of demographic composition on Iran- beside the urban and rural society has always had an essential and clear part in political fate, order and security of country. In addition, the role of culture existed lifestyle of the nomad tribes (Shahsavan Tribes) is clear in order and security of the province. The purpose of this research is to study the cultural effects of tribes on security and order of the society of tribes in Ardabil Province. So, by using the correlation survey method a sample of 208 people of society of tribes in Ardabil Province by cluster sampling method was chosen. Then after estimating the reliability and validity of the tools, the researcher- made questionnaires were given them. The data was analyzed by using the Regression and Pierson Correlation Coefficient methods and these results were revealed: there is meaningful relationship with the confidence of 95 percent and error of 5 percent between ruling culture in the region and order and security of tribe society of Shahsavan. Besides, the results also show that there is a direct relationship between small cultures in tribes and the regional order and security.
    Keywords: Culture, Shahsavan Nomads Tribes, Order, Security
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Role of Security Promoting in the Development of Ardabil Province Tourism
    Asgar Jesarati*, Vahed Aghaei Pages 125-148
    Tourism as the most effective understanding creation factor among nations and stake world peace, that economists have called it an invisible export. In this regard, an important component of sustainable development of tourism is issue of security. Basically, until security is not restored, trip will not do and undoubtedly satisfaction of a tourist destination provides motivation to revisit the place. The study aimed to investigate the relationship between the Police presence and the police propaganda efforts with Security of Tourism and the relationship between Security Improvements and promotion of tourism is done. Also according to the type of target, the type of application and the nature and method of research is descriptive- analytical method. The method of this study was survey as well as library research (documental method). Thus, in the theoretical basis and literature of research are used from library method (reading text, taking notes, Statistics and tables, Map) and for the analysis and assessment the Variables for examine each of the hypotheses of the study, survey method (questionnaire) was used. To analyze the results, the Pearson correlation and linear regression and one-sample T-test was used. The results showed that between the development of tourism and increased security and increase the police presence and increased propaganda this agency, with the increase in security that led to the development of tourism, there is a direct relationship.
    Keywords: Tourism, Security, Police, Ardabil Province
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Assess the Degree of Relationship between Social Capital and Social Security among the Tribes of Fars Province (Case Study: Qashqaees)
    Zahra Moaven*, Fatemeh Ghorbani, Mohammadreza Moaven Pages 149-170
    Social Security has always been considered as one of the basic needs of human beings and human communities.Social capital is also considered as one of the main components that promotes security and healthy community. The present study is about to Investigate the relationship between social capital and the amount of social security among the tribes of Fars province which examines the relationship between community participation, social trust, social relationships and a sense of security. Present research is of applied method. In terms of data collection it is of descriptive-survey method and cross-section type. The sample of the current study considers all the members of Qashqaees tribe in Fars province in the summer of 2013. For the purpose of data collection a questionnaire was developed by the researcher and after confirming the validity and reliability of data, questionnaires were distributed; finally data analysis was done through the Pearson Correlation Coefficient and ANOVA test. The results showed that there is a direct correlation between the dimensions of social capital (social trust, participation and social interaction) and the amount of social security. And also there is a significant difference between marital status and social security (Sig=0.05); married people feel more secure than single people. With increasing age (Sig=0.046) and education (Sig=0.003) the amount of social security also increased. Also there is a significant difference between social security and the income of individuals (Sig=0.05).
    Keywords: Social Capital, Social Security, Nomads of Fars Province, Qashqaees
    Abstract View Paper Original: Persian