شناخت لایه های مختلف آثار مولوی و شخصیت او با شیوه های جدید پژوهشی، کاری است که طی سال های اخیر از سوی برخی از افراد پیگیری شده است. دکتر سیدسلمان صفوی که مولف کتاب «ساختار مثنوی معنوی» و برنده جایزه جهانی کتاب 1378 است، می گوید: نگاه مولانا، نگاه وحدت توحیدی است. او کثرت را با هم مقایسه می کند و نشان می دهد که این عالم را از طریق تطبیق می توان شناخت و به وحدت بازگشت. این وحدت و کثرت و علم لاهوت ناسوت همه مقایسه است. سیاق مولانا وحدت وجودی است. تطبیق وی هم درون فرهنگی است آنجا که سالکان، عارفان و مسلمین را مقایسه می کند و هم میان فرهنگی آنجا که پیامبران و پیروان شان را مقایسه می کند.