داستان بلند «شطرنج» نوشته استفان زویگ، یکی از آثار برجسته جهانی است. داستانی که همزمان چندین مساله انسانی را پیش می برد.

قدرت اراده، خودسازی شخصی و نهراسیدن از موضوعات و مشکلات فراراه زندگی، مواردی هستند که در این داستان به شکلی هنرمندانه در کنار هم قرار گرفته اند.

زویگ، نویسنده ای با قریحه بالاست که در این داستان بلند به شکلی هنرمندانه عمل کرده است. شخصیت های این داستان که ریشه در نوعی خودآموزی فردی دارند در قالب بازی شطرنج با هم به مبارزه برمی خیزند و نکته جالب توجه این است که این بازی به هیچ عنوان برنده ای ندارد چون دو قوه خودسازی ذهنی و بدنی، به قوه ای برابر تبدیل می شوند. منتقدان زیادی در سراسر جهان از این اثر زویگ به عنوان اثری مانا یاد کرده اند که هم می تواند هر مخاطب از هر سلیقه ای را جذب کند و هم توانایی جذب خوانندگان حرفه ای ادبیات را دارد.

یکی از نکات برجسته این اثر، آغاز درخشان آن است. آغازی تعلیق آمیز که در همان سطور آغازین مخاطبش را درگیر داستان می کند و او را وامی دارد که کار را تا پایان ادامه دهد: «شلوغی و تکاپوی آخرین لحظه پیش ازحرکت، بر عرشه کشتی مسافربری که قرار بود نیمه شب نیویورک را به مقصد بوئنوس آیرس ترک کند حاکم بود.

کسانی ازدور و نزدیک می آمدند تا دوستان شان را بدرقه کنند، درهم می لولیدند و یکدیگر را هل می دادند. پادوهای تلگراف با کلاه های کج، به سرعت در تالارها حرکت می کردند و اسم ها را صدا می زدند.

چمدان ها و گل ها به کشتی آورده می شدند، بچه های کنجکاو از پله ها پایین و بالا می دویدند و گروه نوازندگان روی عرشه با خونسردی و پیوسته موسیقی می نواختند...» این توصیف همه جانبه که شلوغی روانی داستان را در همان بدو امر به رخ خواننده می کشد دلایلی دارد که مخاطب آرام آرام به درون آن دعوت می شود و هرکدام از اجزای ریز داستان به شکلی صریح پاسخ همه پرسش های اولیه را می دهد.

استفان زویگ، نویسنده اهل کشور اتریش، از آن جمله نویسندگانی است که می توان او را نویسنده ای صاحب سبک به حساب آورد چون درهم تنیدگی ذهنی و درکنار هم قرار دادن موضوعات بی نظم در نظمی کامل را به نام خود ثبت کرده است.

زویگ در این داستان توانسته به شکلی وسیع، موضوع عدم قطعیت در جهان مدرن را به تصویر بکشد.

او قهرمان شطرنجی در سطح جهان را به نمایش می گذارد که در یک بعدازظهر همه توانش را به کار می گیرد تا بر یک شخصیت که شطرنج را فقط روی کاغذ مطالعه کرده نبازد.

این رویارویی گرچه در داستان به شکلی سریع و نفس بر اتفاق می افتد اما حاوی این پیام انسانی هم هست که در روزگار تلخ زندگی انسان مدرن، هیچ شکستی شکست مطلق و هیچ پیروزی نشان از برنده شدنی ابدی نیست.

نکته جالب توجه اینکه داستان شطرنج پس از مرگ نویسنده منتشر شده است. یعنی اینکه در زمان حیات او هیچ ناشری قبول نکرده که شاهکار او را منتشر کند.