آرشیو پنجشنبه ۲۵ اسفند ۱۴۰۱، شماره ۵۴۴۹
دین و فلسفه
۷

کتابخانه

درباره کتاب «تنزیه و تشبیه در مکتب ودانته و مکتب ابن عربی»

تنزیه و تشبیه از مهم ترین و پیچیده ترین موضوعات دینی، کلامی و عرفانی است که با مباحث وجودشناسی و معرفت شناسی عرفانی پیوند عمیقی دارد. به طور کلی تنزیه با مقام اطلاق و تشبیه با مقام تقیید مرتبط است و از همین رو، برخی تنزیه را برابر با اطلاق مطلق و تشبیه را برابر با تقیید مطلق دانسته اند. کتاب «تنزیه و تشبیه در مکتب ودانته و مکتب ابن عربی» در واقع تلاشی است برای بررسی دیدگاه های فیلسوفان مکتب ودانته از یک سو و ابن عربی و پیروان مکتبش از سوی دیگر. به اعتقاد نویسنده این کتاب، فیلسوفان مکتب ودانته گرچه دو اصطلاح «تنزیه» و «تشبیه» را به کار نبرده اند، اما در ضمن نظریات و دیدگاه های آنان درباره حقیقت مطلق و مراتب وجود به ویژه دو مقام اطلاق و تقیید، می توان موضوع تنزیه و تشبیه را استنباط کرد. ابن عربی و پیروان مکتبش نه اهل تشبیه محضند و نه اهل تنزیه محض؛ یا به تعبیری دیگر هم تشبیهی اند و هم تنزیهی زیرا آنها نه تنزیه را کاملا نفی کرده اند و نه تشبیه را، بلکه کوشیده اند که میان تنزیه و تشبیه جمع کنند. از دیدگاه ابن عربی، هم از بعد وجودشناسی و هم از بعد معرفت شناسی، تنزیه آمیخته به تشبیه و به همین دلیل معتقد است معرفتی صحیح و درست است که جامع میان تنزیه و تشبیه باشد. کتاب «تنزیه و تشبیه در مکتب ودانته و مکتب ابن عربی» چنانکه از عنوان آن آشکار است، گزارش و مطالعه مقایسه ای میان آرا و نظریات دو مکتب فلسفی - عرفانی، یعنی مکتب ودانته و مکتب ابن عربی، درباره تنزیه و تشبیه است.

مکتب ودانته که مبتنی بر متون مقدس هندویی، به ویژه وداها و اوپنیشادها است، حدود دو هزاره در هند گسترش داشته و پرطرفدارترین مکتب فلسفی هند است. مکتب ابن عربی نیز که در سده هفتم هجری ظهور یافت، از همان زمان به بعد، بیشتر سرزمین های اسلامی را درنوردید و تقریبا بر بیشتر سلسله های عرفانی و اکثر عارفان مسلمان تاثیر گذاشت. همچنین وی در قرن بیستم میلادی نیز بسیاری از محققان و عرفان پژوهان غربی را به خود جذب کرد.

از این رو، تحقیق درباره این دو مکتب و غور در اندیشه ها و تعالیم بزرگمردانی که غواصان بحر حقیقتند و با سیر در آفاق و انفس به رازهای ناگشوده هستی و اسرار پنهان عالم صغیر و عالم کبیر دست یافته اند، کاری بس عظیم و در خور توجه و تامل است.

«تنزیه و تشبیه در مکتب ودانته و مکتب ابن عربی» نوشته دکتر محمدجواد شمس، عرفان پژوه و عضو هیات علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) است که به همت نشر ادیان برای نخستین بار در سال 1389 و در 545 صفحه منتشر شد.

از مهم ترین مباحث مطرح شده در این اثر می توان به موارد ذیل اشاره کرد. پیشینه تنزیه و تشبیه در اسلام، تنزیه و تشبیه از منظر قرآن کریم، احادیث و سخنان معصومان در باب تنزیه و تشبیه، تنزیه و تشبیه از دیدگاه مفسران، تنزیه و تشبیه از نظر متکلمان مسلمان، اسما و صفات خداوند از نظرگاه متکلمان مسلمان، معرفی ادبیات ودایی، بزرگان مکتب ابن عربی، معرفی بزرگان مکتب ودانته، شنکره، مدهوه، ولبه، تنزیه و تشبیه از منظر وجودشناسی، حقیقت وجود و وجود مطلق، وحدت وجود، مراتب وجود، ظهور و تجلی و... «تنزیه و تشبیه در مکتب ودانته و مکتب ابن عربی» نوشته دکتر محمدجواد شمس است که توسط انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب منتشر شده است.

درباره کتاب «عدالت کیفری در آیین یهود»

یهودیت با بیش از سی سده حضور در تاریخ بشری، یکی از مهم ترین ادیان زنده جهان است. گرچه این دین در دنیای معاصر، پیروان چندانی ندارد (کمتر از یک سیصدم جهان)، همواره اما بر فرهنگ و تمدن بشری تاثیرگذار بوده است. بنیادگذار، شخصیت ها و بسیاری از آموزه های این دین مورد احترام و پذیرش کم وبیش نیمی از ساکنان کره خاکی (یعنی مسلمانان و مسیحیان) است، چراکه یهودیت، مسیحیت و اسلام ادیانی هم خانواده اند که تاریخی مشترک دارند. هرسه دین خود را به حضرت ابراهیم (ع) منتسب می دانند و از این رو «ادیان ابراهیمی» نامیده می شوند؛ هر سه دین دارای خاستگاه سامی اند و از این جهت «ادیان نژاد سامی» نام گرفته اند و هر سه به خدای یگانه معتقدند و بدین لحاظ گاه «ادیان توحیدی» خوانده می شوند. «عدالت کیفری در آیین یهود» کتابی مشتمل بر 12 مقاله تالیف و ترجمه است. حسین سلیمانی علاوه بر اینکه در این اثر مقالاتی را به رشته تحریر درآورده است همچنین از برخی صاحب نام ترین یهودیت شناسان آکادمیک جهانی، مقالاتی را انتخاب و ترجمه کرده است که به همین دلیل این مجموعه را به اثری بی نظیر برای مخاطبان فارسی زبان تبدیل کرده است. «عدالت کیفری در آیین یهود» نوشته حسین سلیمانی است که توسط انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب به چاپ رسیده است.