این روزها با پیشرفت تکنولوژی، عصر دیجیتال و گسترش فضای مجازی کسب و کارهای خانگی رونق بیشتری یافته اند و بانوان خانه دار هنرمند با نمایش صنایع دستی و تولیداتشان در شبکه های مجازی موفق به جذب مشتری و کسب درآمد از طریق فروش محصولاتشان شدند به طوری که طبق آمارهای موجود 15 تا 23 درصد اشتغال در کشور های توسعه یافته متعلق به مشاغل خانگی است. این رقم در ایران بین 3 تا 4 درصد برآورد می شود، بنا به گفته مسئولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یکی از طرح های این وزارتخانه توسعه و راه اندازی مشاغل خرد و خانگی است به همین منظور در راستای تسهیل فضای کسب و کار نسبت به کاهش زمان صدور مجوزهای مشاغل خانگی اقدام کرده اند و از ابتدای دولت سیزدهم در راستای رفع موانع تولید و حمایت از بانوان هنرمند مدت زمان صدور مجوز های فعالیت این دسته از مشاغل را به سه روز کاهش دادند. این شغل ها به دلیل ماهیت خود به فضای زیادی نسبت به سایر کسب و کارها نیاز ندارند و عمده گروه های هدف مشاغل خانگی را زنان سرپرست خانوار، کارآفرینان، معلولان، بازنشستگان و روستاییان تشکیل می دهند.

آزیتا همتیان رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت و گو با «ایران» از 512 رشته در حوزه مشاغل خانگی خبرداد و گفت: «مطابق ماده 2 قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی، مشاغل خانگی شامل آن دسته از فعالیت هایی است که توسط عضو یا اعضای خانواده در فضای مسکونی در قالب یک طرح کسب و کار بدون مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحدهای مسکونی همجوار شکل می گیرد و منجر به تولید خدمت و یا کالای قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسکونی می شود. در حال حاضر متقاضیان مشاغل خانگی که عمدتا بانوان هستند، می توانند در 512 رشته مصوب مشاغل در رشته های صنایع دستی، فرهنگی و هنری، امور تولیدات دامی، شیلات، صنایع تبدیلی، تکمیلی و تولیدات گیاهی و کشاورزی، تولیدی«صنعت و خدمت» و فرش دستباف به فعالیت بپردازند.»

وی در خصوص حمایت های دولت بویژه در بخش بیمه از کسب و کارهای خانگی بیان کرد: «برابر بند 5 ماده 7 قانون ساماندهی و حمایت مشاغل خانگی» دولت می تواند بنا به پیشنهاد ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی نسبت به تعیین ضوابط حمایتی در زمینه های مالیات، تامین وام قرض الحسنه اشتغال، حق بیمه خویش فرما، تعرفه مصرف آب، برق و سوخت مصرفی، ظرف سه ماه از تصویب این قانون، اقدام و اعتبار مورد نیاز را در بودجه سنواتی محاسبه و لحاظ کند.»

همتیان افزود: «مطابق ماده 9 دستورالعمل اجرایی مربوطه نیز«مشمولین قانون، با ارائه مجوز کسب و کار خانگی می توانند در چهار چوب قانون اصلاح بند «ب» و تبصره 3 ماده 4 قانون تامین اجتماعی، نزد این صندوق بیمه و از مزایای آن برخوردار شوند. پرداخت بیمه در کسب و کارهای خانگی اختیاری است.»

رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به بهره مندی فعالین در کسب و کار خانگی از بیمه عشایرو روستایی عنوان کرد: «وزارت کار از سال 1399 به منظور حمایت از متقاضیان مشاغل خانگی، امکان بهره مندی فعالین خانگی از مزایای صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر را فراهم نموده است و از 512 رشته مصوب مشاغل خانگی تعداد 356رشته مشمول بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر می شود. افراد با داشتن حداقل 18 و حداکثر 50 سال سن و مجوز فعالیت مشاغل خانگی در 356 رشته مورد نظر اعم از بخش کشاورزی، فرش، صنعت و خدمات و صنایع دستی و همچنین رشته های فرهنگی و هنری، در روستاها، مناطق عشایری و شهرهای زیر بیست هزار نفر، می توانند از مزایای این بیمه اجتماعی نظیر مستمری بازنشستگی، پیری، فوت و از کارفتادگی بهره مند شوند. متقاضیان در صورت تمایل می توانند جهت ثبت نام و عضویت در این صندوق به سامانه صندوق بیمه عشایر به نشانی www.roostaa.ir مراجعه کنند.»این مقام مسئول با اشاره به اینکه زنان بیشترین سهم در ایجاد کسب و کارهای خانگی را دارند، بیان کرد: «از ابتدای شروع به کار دولت سیزدهم تا پایان سال 1401 بیش از 160 هزارشغل خانگی در کشور ایجاد شده است که سهم زنان 80 درصد است. همچنین تاکنون بیش از 280 هزار فقره مجوز مشاغل خانگی صادر شده که به ترتیب در استان های فارس، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، لرستان و چهارمحال و بختیاری، زنان بیشترین میزان اشتغال خانگی را به خود اختصاص داده اند.»

وی با بیان آنکه پایداری کسب و کارهای خانگی به عوامل مختلفی بستگی دارد، گفت: «پایداری و ماندگاری هر شغل از جمله اشتغال های خانگی به عواملی نظیر مدیریت، شرایط بازارکار، نوع بسته بندی محصول، تولید محصول متناسب با نیاز بازار و همچنین شبکه سازی براساس زنجیره ارزش بستگی دارد و اگر این شرایط و بستر فراهم شود یک شغل خانگی می تواند به یک کسب و کار خرد و یا متوسط موفق تبدیل شود. همواره اشتغال های خانگی بیشتر مورد استقبال زنان بوده است چرا ساعات کاری منعطفی دارد و مقرون به صرفه بودن مشاغل خانگی به نسبت سایر مشاغل جذابیت خاصی را برای بانوان ایجاد کرده است. آمارها حاکی از آن است که از کل اشتغال های خانگی 80 درصد که معادل 128 هزار نفر بوده، مربوط به زنان است. رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به تسهیلات بانکی ارائه شده به کسب و کارهای خانگی هم اشاره کرد و گفت: بر اساس ماده 7 قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی، قانونگذار از طریق اعطای مجوز فعالیت و تسهیلات قرض الحسنه جهت راه اندازی کسب و کار خانگی همواره از کلیه فعالین خانگی حمایت کرده است.»

همتیان در پایان صحبت هایش با اشاره به گسترش فضای کسب و کار خانگی میان جوانان هم گفت: «باید نگاه تک بعدی و سنتی به توسعه مشاغل خانگی از بین برود و بستر حضور همه گروه ها اعم از زنان بویژه زنان خانه دار، مردان، جوانان و دانش آموختگان دانشگاهی برای ورود به حوزه مشاغل خانگی فراهم شود. همچنین رویکرد جدید بر این مبنا استوار است که سهم مشاغل خانگی به 3 درصد فعلی در اقتصاد محدود نشود و به نقطه مطلوب از تولید ناخالص داخلی در این خصوص دست یابیم.»