از جمله مسائلی که در پیشینه مبارزاتی آیت الله مصباح حائز اهمیت است، اهتمام ایشان به مسائل سیاسی در دهه 50 است. شواهد تاریخی نشان می دهد که ایشان در دورانی که بر فعالیت فرهنگی- فکری و تربیتی تمرکز داشت، نیز هرگز از فعالیت های سیاسی فاصله نگرفت و به خط امام و نهضت امام وفادار ماند. در سال های اخیر برخی مخالفان فکری آیت الله مصباح در صدد معرفی ایشان به عنوان چهره ای غیرمبارز و بلکه ضدمبارزه برآمده اند و مدام بر این گزاره ناصواب اصرار می ورزند که آیت الله مصباح یزدی در سال های نزدیک به پیروزی انقلاب اسلامی دست از فعالیت های مبارزاتی برداشته بود! این ادعاها در حالی مطرح می شود که ایشان در کنار فعالیت های علمی و مبارزات فرهنگی، از عرصه فعالیت های سیاسی نیز غافل و برکنار نبوده است. در ادامه برخی شواهد تاریخی مبنی بر همراهی ایشان با فعالیت های مبارزاتی و همراهی با نهضت امام خمینی مرور خواهد شد.

بر اساس رصد ماموران امنیتی رژیم شاه، آیت الله مصباح از جمله کسانی است که در برپایی تظاهرات و تجمعات اعتراضی نقش داشته است. بر اساس گزارشی به تاریخ در 9/8/54 از ایشان به عنوان یکی از 5 نفری که قصد برپایی تظاهرات دارند، نام برده شده است. جالب آنکه در این سند نام آیت الله شهید قدوسی نیز مشاهده می شود. (تصویر 1)

فرزندان و وابستگان برخی بزرگان از جمله آقایان «سید مهدی»، فرزند آیت الله گلپایگانی و «سید جعفر»، فرزند آیت الله خوانساری با حرکت عظیم امام خمینی(ره) و نهضت اسلامی مردم ایران همراه نبودند و این موضوع همواره موجب رنجش خاطر برخی انقلابیون دلسوز بود و بعضا مخالفت ها و انتقادهایی را از سوی مبارزان و انقلابیون در پی داشت.

در سندی از ساواک که مربوط به سال 1354 است، به پخش اعلامیه ای اشاره شده که اقدامات و همکاری این دو آقازاده با منویات دولت طاغوت را محکوم کرده است. نکته قابل توجه آن است که این اعلامیه تنها برای یک عده خاص و محدود از روحانیون انقلابی - حدود سیزده نفر- فرستاده شد تا آنها را همراه خود کند. گویا هر سیزده نسخه از اعلامیه توسط ساواک جمع آوری شد. نکته ای که این سند تاریخی به آن اشاره دارد آن که در گزارش ساواک، از آیت الله مصباح به عنوان یکی از آن سیزده نفری نام برده شده که اعلامیه مذکور برایشان فرستاده شده است. این سند نشان می دهد که آیت الله مصباح در این دوره، از فعالان شناخته شده انقلابی بودند که در منظر فعالان مبارز قم، به عنوان یکی از رجال حوزوی موثر قم مورد توجه ویژه بوده است. (تصویر 2)

در این اعلامیه که با عنوان «جوانان حوزه علمیه قم» امضاء شده بود، به انتقاد از همکاری سید مهدی گلپایگانی و سیدجعفر خوانساری پرداخته شده و از طریق پست به نشانی برخی مراجع از جمله آیات مرعشی نجفی و میرزاهاشم آملی و نیز برخی فضلای سرشناس آن روز حوزه از جمله آقا مرتضی حائری و مرحوم مشکینی ارسال شده بود. ارسال این اعلامیه مهم به آیت الله مصباح نشان از جایگاه خاص ایشان در نزد صادرکنندگان اعلامیه (روحانیان و طلاب مبارز قم) دارد.

بنا به برخی گزارش های مندرج در اسناد ساواک، ایشان در سال 1356 اقدام به پخش اعلامیه کرده اند. نمونه ای از این گزارش های تاریخی، در ادامه می آید. (تصاوریر 3 و 4)

با توجه به تاریخ مندرج در اسناد، در سال 1356 از آیت الله مصباح به عنوان یکی از افرادی که توجه و حساسیت ساواک را برانگیخته، یاد شده و شناسایی ایشان در دستور کار دستگاه امنیتی رژیم قرار گرفته است. (تصاویر 5 و 6)