آنچه از مکتب امام خمینی می توان آموخت، عبارت است از:

یکی از درس هایی که از مکتب امام خمینی می توان آموخت، «جامعیت دین» است. به تعبیر برخی صاحب نظران «جامعیت اسلام مهم ترین کلیدواژه اندیشه سیاسی امام است». (گفتمانی در باب سیاست و حکومت (با نگاهی به اندیشه سیاسی امام خمینی)، قادری، سید علی) در اندیشه امام رای مردم اصالت دارد و این اصالت ریشه در برداشت امام از اسلام دارد. دریافت امام از اسلام این است که دین نه صرفا امر فردی است و نه صرفا امر اجتماعی، چراکه قائلین هر دو نظر به یک اندازه قائل به نقص دین هستند. همچنین از دیدگاه امام، آن که دین رافقط یک امر سیاسی می داند و آن که دین را از سیاست جدا می داند و نیز آن که دین را تنها از بعد رحمانی می نگرد و آن که فقط از بعد اشداء علی الکفار و آن که انتظار منجی را ابزاری برای مبارزه می داند و آن که آن را وسیله سکون و سکوت می سازد و...همه اینها به نوعی حکم به نقص دین داده اند. دین حق جامع و منطبق با فطرت بشر است. اسلام را باید در همه زوایای زندگی دنیوی و حیات جاوید اخروی جست وجو کرد و «مسلمان طراز مکتب» هم به زندگی و معاش اهمیت می دهد و هم به عبادت،

اخلاق و معنویت توجه دارد. انسانی که هم «اهل دیانت» است و هم «اهل سیاست» هم «زاهد» است، هم «کارگر مولد»، هم «مجاهد» است و هم «روزه دار»، هم «اهل دنیا» است و هم «اهل آخرت». نه دنیا مانع رشد اخروی و نه امور اخروی مانع زندگی دنیوی او می شود.

درس دیگری که از مکتب امام می توان آموخت، معنای جدید و کاربردی بسیاری از ارزش های فراموش شده دینی است؛ ارزش هایی چون جهاد، ایثار، شهادت، امر به معروف، نهی از منکر، ولایت، امامت، اجتهاد و حکومت دینی. این مفاهیم که در جامعه مذهبی ما از بیخ وبن فراموش شده یا قرائت کهنه و ارتجاعی آن رایج بود با حرکت اصلاحی امام احیاء و جانی دوباره گرفت و منشا بیداری و تحول عمیق در باور دینی مسلمانان و اندیشمندان تحول خواه جهان و موجب نجات ایران از استبداد داخلی و استیلاء خارجی شد. البته نقش اندیشمندانی چون مرحوم دکتر علی شریعتی و استاد شهید مرتضی مطهری و بسیاری از روحانیون و دانشگاهیان روشنفکر و اندیشمند دیگر در بازتولید این ارزش ها نیز بسیار موثر بود، نسل ما مدیون این بزرگان است.

حضرت امام خمینی سیاست را جدای از دیانت ندانسته و ترویج این عقیده را ناشی از جهل یا وابستگی به بیگانگان می داند. امام در تعریف سیاست می گوید: «سیاست آن است که جامعه را هدایت کند و راه ببرد، تمام مصالح جامعه را در نظر بگیرد و اینها را هدایت کند به طرف آن چیزی که صلاح شان است.» امام خمینی به سیاست نگاه دینی و اخلاقی دارد، این نگاه ادامه سنتی است که در «شرح چهل حدیث» دارند؛ سنتی که راه اصلاح جامعه را از طریق اصلاح درون ممکن می داند. توصیه و تاکید امام بر اینکه عالم محضر خداست و انسان همواره در محضر خداوند است، حاکی از رویکرد اخلاقی ایشان به سیاست است . و در وصیتنامه سیاسی الهی خود به این موضوع اشاره کرده و می فرمایند: ‏ از توطئه های مهمی که در قرن اخیر، خصوصا در دهه های معاصر و به ویژه پس از پیروزی انقلاب آشکارا به چشم می خورد، تبلیغات دامنه دار با ابعاد مختلف برای مایوس کردن ملت ها و خصوص ملت فداکار ایران از اسلام است. گاهی ناشیانه و با صراحت به اینکه احکام اسلام که 1400 سال قبل وضع شده است، نمی تواند در عصر حاضر کشورها را اداره کند یا آنکه اسلام یک دین ارتجاعی است و با هر نوآوری و مظاهر تمدن مخالف است و در عصر حاضر نمی شود کشورها از تمدن جهانی و مظاهر آن کناره گیرند و امثال این تبلیغات ابلهانه و گاهی موذیانه و شیطنت آمیز به گونه طرفداری از قداست اسلام که اسلام و دیگر ادیان الهی سر و کار دارند با معنویات و تهذیب نفوس و تحذیر از مقامات دنیایی و دعوت به ترک دنیا و اشتغال به عبادات و اذکار و ادعیه که انسان را به خدای تعالی نزدیک و از دنیا دور می کند و حکومت و سیاست و سررشته داری برخلاف آن مقصد و مقصود بزرگ و معنوی است، چه اینها تمام برای تعمیر دنیاست و آن مخالف مسلک انبیای عظام است! و مع الاسف تبلیغ به وجه دوم در بعضی از روحانیان و متدینان بی خبر از اسلام تاثیر گذاشته که حتی دخالت در حکومت و سیاست را به مثابه یک گناه و فسق می دانستند و شاید بعضی بدانند! و این فاجعه بزرگی است که اسلام مبتلای به آن بود...» (صحیفه امام، ج21، صص 404 الی 406)

ادامه دارد