«همه صنف دارند و براحتی می توانند شکایت کنند؛ تنها ما دزدها صنف نداریم وگرنه می توانستیم شکایت کنیم» نقل قول شخصیت داود (هومن برق نورد) در سریال «دزد و پلیس» سعید آقاخانی روزگاری مولفه ای تکرار شونده در میان صحبت سازندگان آثار سینمایی و تلویزیونی بود؛ نکته ای که سال ها پیش حتی در دیدارهای صمیمانه رهبر معظم انقلاب با نخبگان هم مطرح شد. سیروس مقدم با گلایه از برخوردهای سلبی در شوخی با اصناف، نقل قولی مشابه همین دیالوگ را مطرح می کند و رهبری در پاسخ نکته قابل تاملی را بیان می کنند: «من معتقدم باید شوخی کنید. من به پلیس هم گفتم. چند سال پیش سریالی یا فیلمی بود که نیروی انتظامی [به آن] اعتراض کرده بود. بهشان گفتم بی خود اعتراض می کنید. به آقایان علما هم سر آن قضیه فیلم «مارمولک» که تبریزی ساخته بود، گفتم که شما به جای اینکه اعتراض کنید، استقبال کنید. بگویید دستت درد نکند که نشان دادی آدم هایی لباس ما را به ناحق می پوشند.»

اگر قرار باشد فهرستی از اعتراض اصناف و نهادهای دولتی به محتوای فیلم های سینمایی و سریال های تلویزیونی با محور شائبه توهین به اصناف تهیه کنیم به لیستی بلندبالا از آثاری می رسیم که عموما پربیننده بوده و جزو آثار پرمخاطب هستند و در این میان آثار طنز هم در صدر قرار دارند. در فهرست معترضان هم کادر درمان و جامعه پزشکی صدرنشین است. پس از ماجرای پر حرف و حدیث بازخورد پرستاران به تصویر یک پرستار زن در «شوکران»، جنجالی ترین این دست اعتراض ها در مدیوم تلویزیون «در حاشیه» مهران مدیری بود که با انتقاد پزشکان و وکلا متوقف شد. اعتراض پرستاران به سریال «بچه های نسبتا بد» و دیالوگی در «باغ مظفر» مهران مدیری، اعتراض وکلا به نقش آقای سرابی در «روز فرشته» بهروز افخمی، اعتراض جامعه پزشکی به مسائل فنی در سریال «اغماء» سیروس مقدم و «حلقه سبز» ابراهیم حاتمی کیا، انتقاد قضات به دیالوگی در «به کجا چنین شتابان» ابوالقاسم طالبی، اعتراض نیروی انتظامی به «آژانس شیشه ای» ابراهیم حاتمی کیا، انتقاد برخی چهره های فوتبالی به سریال «پژمان» سروش صحت، بیانیه دبیر اتحادیه بارفروشان علیه «ستایش» سعید سلطانی و «زمانه» حسن فتحی، اعتراض پزشکی قانونی به «ساختمان 85» مهدی فخیم زاده، اعتراض کارمندان اداره ثبت احوال به سریال «مرد هزار چهره» در کنار اعتراض های قومیتی همچون «سرزمین کهن» و «شهریار» کمال تبریزی که با جرح و تعدیل و اصلاح همراه شد و... نمونه های آشنایی است که می توان به این سیاهه اضافه کرد.

بیش از 23 سال از روزی که پرستاران در اعتراض به فیلم «شوکران» بهروز افخمی مقابل وزارت ارشاد تحصن کردند، گذشته و در همچنان بر همان پاشنه می چرخد. این بار به جای اتحادیه ها و انجمن های صنفی مربوط به معلمان، آموزش و پرورش نسبت به «افعی تهران» اعتراض کرده و مدیرکل حقوقی، املاک و معاضدت قضایی وزارت آموزش و پرورش از شکایت و اعلام جرم رسمی آموزش و پرورش علیه دست اندرکاران این سریال خبر داده است. انتقاد این سازمان به سکانسی است که آرمان بیانی (پیمان معادی) پس از یادآوری ضرب و شتم ناظم دوران مدرسه اش، خطاب به ناظم قدیمی خود می گوید «چطوره که من به جای اون همه کتکی که زدی به بچه های مردم، من یک دونه بزنم به صورتت» و در ادامه به جای این اقدام تلافی جویانه، او را کنار اتوبان رها می کند. امید رضاوند، مدیرکل حقوقی، املاک و معاضدت قضایی وزارت آموزش و پرورش در واکنش به این سکانس با اشاره به شان و جایگاه رفیع و والای معلم در جامعه، گفته «نسبت به این قشر فرهیخته، توهین و اهانت و هتک حرمتی صورت گرفته که این رفتار ناشایست موجب جریحه دار شدن احساسات عمومی جامعه بویژه فرهنگیان شده است.» و در ادامه خواستار توقف پخش سریال و برخورد قانونی با سازندگان آن شده است.

قداست شغل، بختک ساخت آثار نمایشی شده است. سال هاست سازندگان آثار در برخورد با اعتراض های مشابه از جنبه های دراماتیک و شخصیت پردازی می گویند و تاکید دارند که برای پرداخت شخصیت ناگزیرند برای او شغل و جغرافیا تعیین کنند. کارشناسان سینمایی درباره مختصات جهان نمایش می نویسند و بر این موضوع تاکید دارند که شخصیت اصلی فیلم الگوی رفتاری نیست ضمن آنکه هر شخصیتی در هر صنف نماینده آن صنف نیست و قرار نیست رفتار او به همه افراد صنف تعمیم داده شود. با وجود این همچنان با بازنمایی شمایل متفاوت از هر شغلی، ضعف شخصیت به حساب کل آن صنف گذاشته می شود و بیانیه ها و شکایات از سوی اصناف صادر می شود. توهین به مقام معلم البته که نابخشودنی است و ممکن است برخی از فرهنگیان و خیلی از مخاطبان عادی از سکانس مواجهه آرمان بیانی با معلم سابق اش آزرده خاطر باشند و آن را نپسندند اما طبق اذعان کارشناسان این صحنه واجد توهین به معلمان نبوده، ناظم خشن مدرسه نماینده صنف معلمان نیست، رفتار خشن ناظم مدرسه در دهه 50 روایت می شود و نباید از بازنمایی رفتار غلط آن دوران هراسی داشت. ضمن اینکه طبق نظر کارشناسان حقوقی اساسا توهین به یک صنف جرم محسوب نمی شود و در این سریال نسبت به شخصیت حقیقی هم افترایی صورت نگرفته که نسبت به آن اعلام جرم شده و طبق موازین قانونی برخورد شود.

تصویر علی نصیریان در «جاده های سرد» مسعود جعفری جوزانی، بیژن امکانیان در «دبیرستان» اکبر صادقی، خسرو شکیبایی در «رابطه» و هما روستا در «پرنده کوچک خوشبختی» پوران درخشنده، جواد عزتی در «خورشید» مجید مجیدی و... تنها نمونه هایی از فهرست قابل توجه آثار سینمایی است که می توان به عنوان تصاویر ماندگار از تاثیر و مقام والای معلمان در تاریخ سینمای ایران از آن یاد کرد. اگر در سال های اخیر روند اضافه شدن نمونه های درخشان به این فهرست کندتر شده بهتر نیست سازمان آموزش و پرورش به خاطر ماهیت آموزشی و رسالتی که در جهت تعلیم و تعلم دارد، جهت تکریم مقام معلم و بازنمایی اثرگذاری این قشر بر سرنوشت نسل دانش آموزان در آثار سینمایی پیش قدم شده و در این زمینه همکاری داشته باشد؟ اقدامی که با توجه به اهمیت آموزش و دغدغه فیلمسازان در این زمینه به طور حتم با استقبال فیلمسازان دلسوز همراه خواهد بود.