تحریم های هوشمند شورای امنیت در پرتو قطعنامه 1929: حفظ یا تهدید صلح؟

فروکش کردن شعله های جنگ سرد در اوایل دهه 1990، شورای امنیت را در مسیری نسبتا هموار برای وضع و اعمال تحریم های اقتصادی علیه کشورهایی قرار داد که به زعم این شورا با اقدامات خویش، صلح و امنیت جهانی را تهدید یا نقض کرده بودند. شورای امنیت که طی حدود 45 سال تحت تاثیر جنگ سرد و حق وتو، کم تر فرصت استفاده از تحریم های اقتصادی علیه دولت ها را پیدا کرده بود، در فضای نسبتا مناسب جدید، بی محابا به استفاده از تحریم روی آورد. در این میان آنچه بیش تر جلب توجه می کرد نه کمیت موارد استناد شورا به تحریم های اقتصادی، بلکه کیفیت وضع و اعمال تحریم ها بود که گاه کل مردم یک کشور یا اقلام متعدد کالاها و خدمات را در بر می گرفت. متعاقب انتقادات وارد بر تحریم های جامع شورای امنیت که صدمات جبران ناپذیری را به مردم کشورهای مورد تحریم وارد می آورد، ایده تحریم های هوشمند یا هدفمند مطرح شد. اگرچه این تحریم ها در مقایسه با تحریم های جامع، مزایای بسیاری دارند اما از نقص های آنها نیز نمی توان به راحتی اغماض کرد. در این نوشتار با تحلیل تحریم های هوشمند و مقایسه آن با تحریم های جامع، موفقیت و ناکامی این گونه تحریم ها در برقراری «صلح پایدار» بررسی می شود. در همین راستا، سعی شده با تحلیل قطعنامه 1929 شورای امنیت در مورد فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران، چگونگی عملکرد شورا در رفع نقص های تحریم های هوشمند نیز بررسی شود.