تعهدات دولت ها در پیشگیری و جبران خسارت ناشی از حوادث اتمی

هیچ اقدامی در جهان بدون مخاطره نیست. تولید، توزیع و استفاده از انرژی اتمی هم خالی از حوادث نخواهد بود. بهترین درمان حوادث ناگوار، پیشگیری است. از یک طرف نمی توان از این انرژی حیاتی صرف نظر کرد و از سوی دیگر، حتی در استفاده صلح آمیز این انرژی نیز، خطراتی سهمگین نهفته است. در حقوق بین الملل، دولت ها به سختی مسئولیت برای کارهای منع نشده را پذیرا هستند، به ویژه اگر خود آنها اقدام به فعالیت منع نشده، نکرده باشند. در حقیقت تلاش دولت ها در جهت بار نمودن این مسئولیت ها بر دوش دیگران است. درخصوص انرژی هسته ای هم همین موضوع صادق است. دولت ها، مسئولیت برای نقض تعهدات بین المللی خود را می پذیرند و هنگامی که بحث پرداخت خسارت مطرح می شود آنرا به متصدی و امثال آن انتقال می دهند. هدف اولیه نگارش این مقاله، تشریح مستند تعهدات دایر بر پیشگیری از حوادث اتمی است. پس از اثبات چنین تعهدی، مشکلات مرتبط با ایمنی و اطلاع رسانی، مقابله با خسارات و مسئولیت جبران خسارات تجزیه و تحلیل حقوقی می شود تا از این میان ثمره مطلوبی برای رفع موانع عاید گردد.
در این نوشتار تلاش شده است تا با تجزیه و تحلیل روش های پیشگیری و شیوه های جبران خسارات در طرح های تدوین شده از سوی کمیسیون حقوق بین الملل سازمان ملل متحد بررسی نماید که آیا پیشگیری تنها کافی است و آیا طرح های کمیسیون حقوق بین الملل، دولت و مردم را برای حل مشکلات مرتبط به حوادث اتمی مستغنی از الحاق به کنوانسیون های خاص بین المللی می سازد یا خیر؟ اگر این اصول و مبانی کافی نباشند چاره ای جز پذیرش کنوانسیون های خاص مسائل هسته ای یا طراحی شیوه ای بدیع برای جبران خسارات وارده به مردم و دولت ها وجود ندارد که باید برای پذیرش و الحاق به آنها یا طراحی شیوه جدید چاره اندیشی های لازم را معمول داشت. از همه مهم تر این که، چه مشکلاتی ممکن است وجود داشته باشد که جستجوی راه حل های حقوقی را ایجاب می کند؟