بررسی شاخص های جمعیتی و تهیه نقشه پراکنش علف های هرز مزارع گندم دیم استان زنجان

به منظور شناسایی و تعیین غالبیت علف های هرز مزارع گندم دیم استان زنجان، 342 مزرعه گندم در پنج شهرستان این استان طی سال های 1379 تا 1384 بررسی شد. با شمارش علف های هرز به تفکیک جنس وگونه، شاخص های جمعیتی آن ها محاسبه شد. برای تمامی مزارع، طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا توسط دستگاه GPS ثبت گردید. با استفاده از این اطلاعات نقشه پراکنش گونه های مختلف علف های هرز مزارع گندم استان زنجان در محیط GIS تولید گردید. با توجه به نتایج به دست آمده از شهرستان های ابهر، ایجرود، خدابنده، ماهنشان و زنجان به ترتیب 62، 64، 70، 51 و 70 گونه علف هرز شناسایی شد. نتایج نشان داد که در مزارع گندم دیم استان زنجان 97 گونه علف هرز وجود داشت. پهن برگ های غالب مزارع گندم دیم استان زنجان به ترتیب اهمیت عبارت بودند از هفت بند (Polygonum aviculare L.)، شمعدانی وحشی (Geranium tuberosum L.)، فرفیون (Euphorbia sp. L.) و قدومه (Alyssum sp. L.). باریک برگ های غالب مزارع گندم استان زنجان را نیز می توان به ترتیب اهمیت گونه های گندم نیا (Aegilops sp. L.)، جو وحشی (Hordeum sp. L.) و گارس (Eremopyrum sp. [Spreng.] Nevski.) دانست. علاوه بر این مهمترین رستنی های مزاحم قبل از برداشت گندم در استان زنجان به ترتیب اهمیت عبارت بودند از پیچک صحرایی (Convolvulus arvensis L.)، گلرنگ وحشی (Carthamus oxycantha Bieb.)، کنگر چند ساله (Cirsium arvense [L.] Scop.) و شاهی وحشی (Cardaria draba [L.] Desv.). تیره های آفتابگردان (Asteraceae)، خردل (Brassicaceae)، نخود فرنگی (Fabaceae) و گرامینه (Poaceae) به ترتیب بیشترین تنوع گونه های علف هرز را در خود جای دادند.