تاثیر دسترسی و پرداخت از جیب در بهره مندی از ویزیت پزشک عمومی: مطالعه ای به صورت پنل دیتا در میان بیمه شدگان سازمان تامین اجتماعی

بررسی حداقل یک دهه از تجربیات سازمان تامین اجتماعی در خصوص میزان مشارکت بیماران و میزان دسترسی به خدمات ویزیت پزشک عمومی که در خود عناصر اصلی یک نظام سلامت اعم از بخش خصوصی، دولتی و رایگان را در بر دارد، می تواند تجربیات مفیدی در اختیار سیاست گذاران عرصه سلامت قرار دهد.
در پژوهش حاضر، تخمین تابع تقاضای ویزیت پزشک عمومی با استفاده از داده های پنل (88 -1377) انجام شده است. جامعه پژوهش، حدود 30 میلیون نفر افراد تحت پوشش درمان سازمان تامین اجتماعی می باشند که طی سال های مذکور برای دریافت خدمت ویزیت پزشک عمومی به مراکز درمانی طرف قرارداد و متعلق به سازمان مذکور مراجعه نموده اند.
یافته های تخمینی حاصل از مدل نشان می دهدکه متغیرهای «نسبت پرداخت از جیب بیمار بابت ویزیت پزشک متخصص به پرداخت از جیب بیمار بابت ویزیت پزشک عمومی» و «پرداخت از جیب بیمار بابت دارو»، در بهره مندی از ویزیت پزشکان عمومی تاثیر معکوس داشته است و تاثیر متغیر «میزان دسترسی»، برای شاخص مذکور مستقیم بوده است. همچنین «سرانه تعدیل شده هزینه خانوار بر اساس بعد خانوار»، بر شاخص مذکور تاثیر معنادار نداشته است.
افزایش یا کاهش پرداخت از جیب، در تغییر رفتار بیمه شدگان تامین اجتماعی که از حمایت های درمانی نسبتا مناسبی در مقایسه با سایر اقشار جامعه برخوردار هستند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. سازمان مذکور با توجه به وضعیت استان های مختلف، میزان دسترسی و قیمت برای هر خدمت را می بایست با توجه به حساسیت و کشش پذیری آن خدمت و همچنین قابلیت جانشینی آن با خدمات و ارایه کنندگان موجود دیگر در بازار در نظر داشته باشد تا با حفظ تعادل در میزان مشارکت بیماران، میزان بهره مندی آنان از خدمات درمانی براساس نیازهای واقعی دچار بی عدالتی و اختلال نگردد.