تحلیل عوامل موثر بر بهره برداری پایدار از چوب جنگلی (مطالعه موردی: روستای دژن شهرستان کامیاران)

پایداری منابع طبیعی یکی از چالش های برنامه ریزان و سیاست گزاران توسعه به خصوص در مناطق روستایی کمتر توسعه یافته است چرا که ارتباط بهره برداران با محیط در این مناطق، پیچیده تر از مناطق توسعه یافته است. هدف کلی این بررسی مطالعه عوامل موثر بر بهره برداری پایدار از چوب جنگلی در روستای دژن در شهرستان کامیاران بود. پارادایم حاکم بر تحقیق کمی و روش به کار رفته روش توصیفی بود. جامعه آماری تحقیق 535 نفر از بهره برداران روستای دژن شهرستان کامیاران بود که با استفاده از جدول مورگان نمونه ای 222 نفری به طور تصادفی انتخاب شد. ابزار تحقیق پرسشنامه بود که روایی آن توسط گروهی از متخصصان به روش روایی محتوایی بررسی گردید و برای تعین پایایی آن ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید(81/0). داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS پردازش و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که بیشتر بهره برداران از چوب های جنگلی مردان میانسال بودند (2/57 درصد) که بیشتر افراد این گروه (5/46 درصد) در حد زیاد از چوب جنگلی استفاده کرده اند. نتایج نشان داد که به طور کلی 6/30 درصد بهره برداران در حد زیاد از چوب های جنگلی استفاده کرده اند. بیشترین کاربرد چوب های جنگلی استفاده در صنعت و صنایع دستی بود(9/33 درصد). نتایج نشان داد که قطع بی رویه درختان برای مصارف مختلف، چرای دام و قطع درختان به منظور گسترش زمین های زراعی مهمترین عوامل تخریب جنگل از دیدگاه پاسخگویان بوده است. همچنین نتایج نشان داد که بین نگرش نسبت به استفاده از چوب جنگلی و جنسیت رابطه مثبت و معنی داری وجود داشت و تعداد مردان با نگرش مثبت به استفاده از چوب های جنگلی برای مصارف مختلف بیشتر از زنان بوده است. بین نگرش و سن بهره برداران رابطه مثبت و معنی داری وجود داشته و هرچه سن بالاتر رفته تعداد افراد با نگرش مثبت به بهره برداری از چوب های جنگلی بیشتر شده است. برای تحلیل عوامل موثر بر بهره برداری پایدار از منابع جنگلی از تحلیل عاملی (نوع R) استفاده شد. پنج عامل شامل: مدیریتی- نظارتی، اقتصادی، تشویقی انگیزشی، آموزشی- اطلاع رسانی و نگرشی- فرهنگی شناسایی شدند که در مجموع 15/54 درصد واریانس کل عوامل موثر بر بهره برداری پایدار از چوب های جنگلی را تبیین کرده اند.