تحلیل داده های پنلی در مطالعات پزشکی

مطالعه ای که موقعیت تکرار عضو های نمونه، نقاط زمانی باشند را مطالعه طولی نامیده می شودم (Longitudinal study). مطالعه پنلی (Panel study) دسته ای از مطالعه طولی است که با ترکیب داده های مقطعی و سری زمانی، چند اتفاق را در چند دوره زمانی مورد بررسی قرار می دهد و جایگاه خاصی در مطالعات پزشکی از جمله کارآزمایی بالینی دارد. در این مقاله ابتدا ماهیت داده های پنلی، انواع مدل بندی آماری داده های پنلی آن مورد بررسی قرار گرفته است، با توجه به هم بستگی درون مجموعه مشاهدات هر فرد در داده های پنلی، نمی توان تحلیل آماری را با استفاده از رگرسیون معمولی انجام داد. در ادامه معادلات برآوردی تعمیم یافته (Generalized estimation equation GEE) برای برآورد ضرایب رگرسیون پنلی ضمن منظور نمودن هم بستگی بین مشاهدات پیشنهاد شد.

اهمیت مدل بندی داده های پنلی با روش GEE در نمونه ای از داده های واقعی مربوط به تاثیر پچ (چسب) های استروژنی در درمان افسردگی بعد از زایمان نشان داده شد.

در برآورد ضرایب مدل رگرسیون پنلی داده های واقعی، اثر متغیر افسردگی قبل مطالعه با ضریب 428/0 و 001/0 p<، گروه درمانی با ضریب 025/4- و 001/0 p< و متغیر دوره درمانی با 218/1- و 001/0 p< با استفاده از روش نیرومند نسبت به بدتشخیصی ساختار هم بستگی GEE معنادار شد.

با توجه به این که ساختار هم بستگی بین پاسخ های داده های پنلی می تواند نقش مهمی در تحلیل داده ها در مطالعات پزشکی داشته باشد، برآورد ضرایب رگرسیون داده های پنلی با استفاده از روش GEE پیشنهاد می شود.