فشار ناشی از سم دام های بز، گوسفند و شتر بر خاک سطحی مرتع

ای دام از راهی ارد از آن ان از دا ن، اد او ز د آاز ت، ری ک و اد در ا را م د. این تحقیق با هدف مشخص نمودن اثر فشار سم دام بر روی خاک های مراتع و مقایسه با طبقه بندی متداول مقاومت نفوذ انجام شد. از آنجا که میزان رفت و آمد و تکرار در لگدکوبی سم در سطح مرتع به میزان هم گرایی گله دام در هنگام چرا بستگی دارد بررسی نحوه پراکنش دام های بز، گوسفند و شتر در حین چرا نیز از اهداف دیگر این تحقیق بوده است. دام های مورد مطالعه شامل گوسفند کرمانی، بز نجدی و شتر از مجموعه گله های موجود در منطقه باغدر بافق یزد انتخاب شدند. نمونه برداری به روش تصادفی و از هر نوع 20 دام انتخاب شد. پس از تمیز نمودن سم دام های سبک بز و گوسفند، اثر هر سم با استفاده از جوهر استامپر روی کاغذ مشخص و وزن هر دام اندازه گیری شد. در مورد شتر به دلیل سختی کار، ضمن عبور دام از منطقه طراحی شده به وسیله ماسه، اثر سم آن روی کاغذ کالک کشیده شد و وزن هر دام نیز اندازه گیری شد. فشار ناشی از سم دام با تقسیم وزن به مجموعه سطح سم محاسبه شد. پراکنش دام ها در گله با اندازه گیری فاصله آنها از هم در گله های خالص طی چرای روزانه انجام شد. نتایج اندازه گیری سطح مجموع چهار سم دام بیانگر اندازه 78/6±79/39، 65/7±22/40 و 08/87±70/753 سانتی مترمربع به ترتیب برای بز، گوسفند و شتر است. نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنی دار بین مساحت سم دام های سبک و سنگین را نشان می دهد (0p-value=). آزمون دانکن نشان داد اختلاف معنی داری بین سم بز و گوسفند از نظر مساحت وجود ندارد. فشار سم بز (kg/cm211/0±50/0) بیشتر از فشار حاصل از سم گوسفند (kg/cm207/0±46/0) و کمتر از فشار حاصل از سم شتر (kg/cm208/0±60/0) است. اختلاف معنی داری بین فشار سم دام های سبک و سنگین وجود دارد، (0p-value=) لیکن اختلاف دو دام سبک معنی دار نیست. در بررسی هم گرایی گله مشخص شد، فاصله بزها از هم در گله در محدوده 8/2±30، گوسفندها 7/6±9 و برای شتر 2/156± 246 متر است. این نتیجه نشان می دهد گوسفندان طی چرا دارای فاصله کمتری از یکدیگر بوده و در امتداد هم حرکت می کنند و بدین لحاظ می توانند در متراکم نمودن محدوده رفت و آمد بیش از بز و شتر عمل کنند.