علل و عوامل گسترش آداب و مناسک شیعی در دوره آل بویه

تقارن حکومت آل بویه با آغاز عصر غیبت امام دوازدهم شیعیان اثنی عشری و فعالیت عالمان بزرگ شیعی، باعث تقویت فضای مناسبی برای شیعیان شد، که در پرتو آن آداب و مناسک شیعی توسعه یافت.
پس از ورود اسلام به ایران، از قرن سوم و چهارم هجری به بعد، در شهرهای مختلف، مانند ری، کاشان، قم، ساوه و سبزوار شیعیان زیادی زندگی می کردند و روز به روز بر تعداد آنان افزوده می شد. همجواری ایران با عراق، موجب ورود تعداد زیادی از سادات و شیعیانی شده بود.
تشکیل حکومت شیعی (زیدی) علویان در طبرستان، باعث تقویت پایگاه اجتماعی شیعیان و اجرای احکام و مناسک شیعی در آن ناحیه، و تقویت شیعه شد. قدرت یابی فرزندان بویه، فرصت مناسبی برای شیعیان فراهم کرد و ظهور علمای برجسته شیعی مانند شیخ صدوق و شیخ مفید و سیدین (سید مرتضی و سید رضی) و شیخ طوسی که با امرای آل بویه نیز روابط حسنه ای داشتند، در تقویت و گسترش فرهنگ شیعی در این دوره، تاثیر زیادی به دنبال داشت.
احیای شعارهای شیعی در اذان و برگزاری مراسم عاشورا و جشن عید غدیر و ایجاد کتابخانه ها و مراکز علمی، تعمیر قبور ائمه و توجه حاکمان آل بویه به اجرای مراسم شیعی به خصوص در بغداد، در پیشرفت آئین ها و مراسم در این زمان موثر واقع شد.