تحلیل و بررسی رویکرد توماس آکوئینی به برهان صدیقین ابن سینا

در این مقاله درصدد حل این مسئله هستیم که چرا توماس آکوئینی با آنکه بسیاری از مبانی مابعدالطبیعی ابن سینا را مبنای فلسفه خود ساخته است، در نظام فلسفی خود برهانی از سنخ برهان صدیقین ابن سینا اقامه نکرده است؟ برای حل این مسئله در بخش نخست مقاله مبانی مابعدالطبیعی برهان صدیقین ابن سینا چون تمایز وجود و ماهیت، عروض وجود بر ماهیت، تشکیک در مفهوم وجود، معنای وجوب و امکان و نیز علیت را بررسی کردیم و سپس تقریرهای مختلف این برهان را در آثار مختلف وی مورد تحلیل قرار دادیم. در بخش دوم مقاله مبانی مابعدالطبیعی لازم برای طرح برهانی نظیر صدیقین در فلسفه توماس چون تمایز وجود و ماهیت، عروض وجود بر ماهیت، تشابه در مفهوم وجود، معنای وجوب و امکان و نیز علیت بررسی نمودیم. سپس تحلیل های مختلف توماس شناسان از راه سوم و نیز تقریرهای نزدیک به راه سوم را در آثار دیگر وی مورد بررسی قرار دادیم. در نهایت، به عنوان نتیجه اثبات نمودیم که راه سوم توماس، برهان صدیقین نیست و براساس تحلیل نظریه تشابه نشان خواهیم داد که اگرچه برخی از تحلیل های توماس شناسان از نظریه تشابه امکان ارائه برهانی صدیقین در فلسفه توماس را در اختیار قرار می دهد، بر مبنای برخی از تحلیل های توماس شناسان دیگر از تشابه و نیز براساس انکار سنخیت علت و معلول میان خدا و مخلوقات توسط توماس ممکن نیست که برهانی صدیقین در فلسفه توماس اقامه کرد.