مدل سازی مطلوبیت زیستگاه گونه های حیات وحش در مناطق خشک (مطالعه موردی: کل و بز (Capra aegagrus) در منطقه ی حفاظت شده ی کوه بافق)

کل و بز (Capra aegagrus)به عنوان شاخص ترین پستاندار مناطق کوهستانی ایران در بسیاری از زیستگاه های ایران پراکنش دارد.با این وجود، مطالعه ی چندانی درزمینه روابط متقابل این گونه و زیستگاه آن صورت نگرفته است. از طرفی در منطقه حفاظت شده کوه بافق این گونه یکی از منابع غذائی اصلی برای گونه به شدت در خطر انقراض یوزپلنگ ایرانی و پلنگ (در خطر انقراض) به شمار می آید. مدل های مناسب بودن زیستگاه با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل های آماری چند متغیره، ارتباط بین حضور گونه و متغیرهای محیط زیستی را بررسی می کنند. این مدل ها امروزه به عنوان ابزاری در اختیار زیست شناسی حفاظت قرار گرفته و نتایج آن کاربرد زیادی در برنامه ریزی های گوناگون مدیریتی به منظور حفاظت و احیای جمعیت های گونه های حیات وحش دارد. به همین خاطر در این پژوهش با استفاده از رویکرد تحلیل فاکتور آشیان اکولوژیکی و جمع آوری داده های میدانی ومقایسه ویژگی های اکولوژیکی نقاط حضورگونه(ثبت 258 نقطه حضور به روش نمونه برداری تصادفی با طبقه بندی متناسب درهفت مسیر نمونه برداری در قسمت های مختلف منطقه) با ویژگی های اکولوژیکی منطقه، مدل مناسب بودن زیستگاه کل و بز در منطقه حفاظت شده کوه بافق با مساحت 88528 هکتار تهیه شد. نتایج نشان می دهد که در فصل زمستان مولفه های منابع آب، شیب، مناطق صخره ای، پوشش گیاهی، جهت جغرافیایی و عوامل انسانی (جاده ها) نقش بسیار مهمی در تعیین مناسب بودن زیستگاه کل و بز دارند. همچنین 27379 هکتار (93/30 درصد) از وسعت منطقه زیستگاه مطلوبی برای کل و بز با در نظر گرفتن مدل طراحی شده است. در تحلیل فاکتور آشیان اکولوژیکی، مقدار محاسبه شده کنارگی (053/1) نشان دهنده آن است که کل و بز مجموعه شرایط محیط زیستی بالاتر از شرایط میانگین منطقه را ترجیح می-دهد و میزان تخصص گرایی (007/5) نشان دهنده آن است که این گونه به دامنه محدودی از شرایط محیط زیستی منطقه وابسته است و در استفاده از منابع زیستگاه تخصصی عمل می کند.