بررسی آئین عیاری در تاریخ ایران

یکی از جنبه های قابل مطالعه در تاریخ اجتماعی ایران، رواج آیین جوانمردی است.
شواهدی وجود دارد که نشان میدهد بنیاد این آیین اجتماعی در ایران پیش از اسلام گذاشته شدهاست، زیرا بسیاری از افکار مانویان در آن یافت ش می. ود این آیین را در داستانهای شاهنامهفردوسی میتوان دید که هر یک از این داستانها میتواند نمودی از عیاران ایران قبل از اسلاممیباشد. رواج آیین عیاری بعد از اسلام نشانه ستم ملی و طبقاتی از سوی خلفا میتوانست باشد.
عیاران بیشتر از میان طبقه عوام بودند او ز بینوایان و ضعفا حمایت میکردند. هدف آنان مبارزه بااشراف و ثروتمندان و گرفتن داد ستمدیدگان و بینوایان بود. آیین عیاری بعد از اسلام با نفوذمسلمانان از ایران و سوریه به اروپا راه یافت و پدیده جوانمردانهای به نام شوالیه گری را در قرندهم میلادی پدید آورد. نهضتهای عیاری در دوره خلفای عباسی در شرق ایران پدید آمدند و سرمنشاء حوادث و پیدایش حکومتهایی شدند و همچنین آئین عیاری به مثابه یک ارزش اجتماعی باقی ماندند و در هر دوره به شکلی خودنمایی کردند.