مطالعه بیان موضعی ژن گلوتاتیون پراکسیداز و برخی صفات وابسته در واکنش به تنش خشکی در گیاه کلزا

بهمنظور اندازهگیری بیان موضعی ژن گلوتاتیون پراکسیداز، میزان پروتئین، کلروفیل و سطح اکسیداسیون سلولی در گیاه کلزا (واریته فالکون) در واکنش به تیمارهای مختلف تنش خشکی، آزمایشی در شرایط گلخانه با استفاده از طرح بلوک‎‎های کامل تصادفی با چهار تکرار تنظیم و اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل شاهد و تیمار های 5/0-، 1-، 2-، 4- و 8- بار که با محاسبه مقدار آب معادل در هر واحد آزمایشی اعمال گردید. آبیاری کامل در حد ظرفیت زراعی نیز بهعنوان شاهد انجام شد. دوره آبیاری پس از استقرار کامل گیاهان در مرحله چهار برگی به صورت هفتگی صورت پذیرفت. نمونه برداری تصادفی از برگ برای اندازهگیری تمامی صفات در مراحل نمو شامل ساقه دهی، گلدهی، گرده افشانی و رسیدگی فیزیولوژیک انجام شد. نمونه برداری ریشه در کلیه مراحل نمو تنها برای بررسی تغییرات بیان ژن انجام شد. در مورد دانه در مرحله رسیدگی، میزان روغن، پروتئین و بیان ژن اندازهگیری شد. نتایج نشان داد درصد پروتئین برگ با افزایش سن گیاه و با افزایش شدت تنش خشکی کاهش قابل توجهی نشان داد، در عین حال میزان تغییرات درصد پروتئین دانه تحت تاثیر تیمارهای تنش خشکی ثبات بیشتری را نسبت به میزان آن در برگ داشت. درصد روغن دانه در مقایسه با پروتئین دانه حساسیت بیشتری را به میزان تنش خشکی نشان داد. این حساسیت در مورد تیمارهای 5/0- و 1- بار در مقایسه با شاهد بهطور چشمگیری کمتر از سایر تیمارهای تنش نسبت به شاهد بود. میزان کلروفیل برگ نیز با افزایش شدت تنش کاهش یافت. شیب این کاهش تا مرز تیمار 1- بار پایین و پس از آن به مراتب تشدید گردید. در مقابل شاخص اکسیداسیون سلولی با افزایش تنش خشکی روند افزایشی نشان داد. این مسئله بیانگر افزایش رادیکالهای اکسیژن تحت تنش خشکی بود. میزان فعالیت ژن گلوتاتیون پراکسیداز در تمامی اندامهای مورد مطالعه (برگ، ریشه، غلاف و دانه) تحت تاثیر تیمارهای خشکی عموما یک روند سهمی شکل نشان داد. بر اساس نتایج بهدست آمده، فعالیت این ژن در اندامهای مزبور بیانگر میزان گستردگی عمل و اهمیت آن در گیاه کلزا بود