کارکردهای ارتباطی مسجد در جنگ نرم رسانه ای

ارتباط جمعی در جوامع اولیه، در مراکز دینی یا میدان اصلی شهر و مانند آن انجام می شده است، اما امروزه ارتباط جمعی به معنای ارتباطی در سطح یک ملت یا حتی دهکده جهانی است. ارتباطات، پیچیده شده و در کنار سیاست و اقتصاد و...، به عنوان یکی از ارکان اصلی هر جامعه پیشرفته ای ظهور کرده است. این پیچیدگی موجب گستردگی و در عین حال ابهام نسبی اثرات و کارکردهای ابزار ارتباطی شده است و همین دو ویژگی، زمینه استفاده از آن در مسیر تغییر فرهنگ ها و جوامع را در قبال جنگ نرم فراهم ساخته است. پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که مسجد به عنوان اثرگذارترین ساخت سنتی در کشورهای اسلامی، چه نسبتی با ساخت های جدید ارتباطی مانند رسانه ها دارد؟ نگارندگان ابتدا به شناخت رسانه و رسانه های جمعی به عنوان ساخت های جدید ارتباطی پرداخته و آن را با ساخت مسجد مقایسه می کنند و امکان اطلاق «رسانه» بر مسجد را رد می کنند. در ادامه، نظریات عمده در مورد کارکردها و اثرات رسانه های جمعی مطرح شده و امکان انجام آن و یا مقابله با آن توسط مسجد بررسی می شود. نتیجه بررسی ما این است که هر کدام از ساخت های ارتباطی سنتی و مدرن با وجود شباهت های کارکردی و امکان استفاده از هر دو در قالب جنگ نرم، دارای مزایا و محدودیت های خاص خود است، از این رو همکاری و امتزاج این دو ساخت را پیشنهاد می کنیم.