آیه مخلفین و مساله خلافت از دیدگاه متکلمان و مفسران اسلامی

برخی از مفسران و متکلمان اهل سنت کوشیده اند برای وقایع پس از رحلت پیامبر اکرم9 مستندات قرآنی بیابند. از جمله مستندات ایشان، آیه شانزدهم سوره فتح است. از نظر ایشان، آیه مزبور در خصوص خلافت و حقانیت خلافت ابوبکر و دیگر خلفاء از جایگاه خاصی برخوردار است. از قرار معلوم اختلاف در تعیین مصداق دو تعبیر «قوم» و «داعی» در عبارت (ستدعون) که در آیه شریفه وجود دارد، خاستگاه اختلاف مفسران مکتب اهل بیت: و مکتب خلفاء در تفسیر آن بوده است. بر این اساس، روشن شدن مصادیق این دو تعبیر، بسیاری از اختلافات تفسیری پیرامون این آیه را حل خواهد کرد. مفسران اهل سنت معتقدند منظور از «قوم» در آیه شریفه، «بنوحنیفه» هستند، که از اقوام و یاوران مسیلمه کذابند، و مقصود از «داعی» نیز ابوبکر است. از دیدگاه شیعه اما، منظور از «قوم» قوم هوازن و ثقیف و مقصود از «داعی» نیز پیامبر اکرم9می باشد و این آیه به هیچ وجه ارتباطی با ابوبکر و موضوع خلافت ندارد.