جامعه شناسی تاریخی روابط ایران و اعراب

وجود مرزهای طولانی ایران با دولت های عربی؛ پیشینه دراز مدت روابط اجتماعی و میان فرهنگی ایرانیان و اعراب و موقعیت ژئوپلیتیک این دولت ها در حوزه خلیج فارس عواملی هستند که اهمیت روابط ایران و اعراب را برجسته می کنند. با توجه به ابعاد این موضوع، شاهد بوده ایم که تاریخ روابط میان این دولت ها هم پیامدهایی در سطح داخلی خود این کشورها، و هم منطقه ای و بین المللی داشته است. در این تحقیق بر اساس رویکرد جامعه شناسی تاریخی در روابط بین الملل و مطالعه فرهنگی، به بررسی تاریخ روابط میان ایران و اعراب پرداخته و به دنبال پاسخ به این سوال بوده ایم که زمینه ها و تحولات تاریخی اجتماعی و سیاسی، چگونه شکل گرفته و چه تاثیراتی بر رویکردهای هویتی و روابط میان این دو حوزه، و سیاست خارجی معاصر ایران و دولت های عربی بر جای گذاشته است؟ اهمیت دیگر این پژوهش در رابطه با ایران، به برنامه توسعه کشور و اهمیت ثبات منطقه ای آن باز می گردد. با توجه به موقعیت منطقه آسیای جنوب غرب که ایران را به عنوان یک حوزه فرهنگی مشخص در جوار اعراب قرار می دهد، نیاز است راهبرد بلند مدتی بر مبنای ایجاد ثبات و تعامل در منطقه به منظور تامین فضای امن رقابت و فعالیت های اقتصادی و دیپلماتیک اندیشیده شود. به نظر ما دستیابی به چنین تعاملی می تواند بر اساس حل و یا به حاشیه راندن محورها و مولفه های فرهنگی تاریخی تنش زا و همگرایی بر سر مولفه های مشترک باشد.