ارزیابی فرصت ها و چالش های ژئوپلیتیکی ایران در آسیای مرکزی

آسیای مرکزی یکی از مناطق ژئوپلیتیکی پیرامونی جمهوری اسلامی ایران را تشکیل می دهد. این منطقه که شامل 5 کشور مسلمان ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان و قزاقستان می باشد، بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991م. بر نقشه جغرافیای سیاسی جهان ظاهر گشت. شکل گیری این منطقه ژئوپلیتیکی در شمال شرقی ایران و دارا بودن مرزهای طولانی آبی- خاکی با کشورهای این منطقه به همراه برخی از ویژگی های داخلی و بین المللی، فرصت ها و چالش های متعددی را پیش روی دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی ایران قرار داده است. در این میان فرصت ها و چالش های ژئوپلیتیکی به دلیل ماهیت جغرافیایی و دوام و پایداری بیشتر، از اهمیت دو چندانی بر خوردار هستند. شناسایی این عوامل می تواند زمینه مناسبی را برای طراحی یک راهبرد کارآمد در این منطقه فراهم سازد. در این مقاله تلاش شده است ضمن بررسی عوامل ژئوپلیتیکی موثر در روابط ایران با کشورهای آسیای مرکزی به طبقه بندی آنها از نوع فرصت و تهدید و همچنین عواملی با ویژگی های دوگانه (فرصت- تهدید) پرداخته شود.