روان شناسی شخصیت «بشار بن برد» از رهگذر زندگی نامه و گزیده ای از اشعارش

در این نوشتار به روانکاوی شخصیت بشا ر بن برد، شاعر نابینا و پرآوازه عصر عباسی اول می پردازیم. تلاش ما این است که با به کارگیری نظریات روانشناسانی چون آدلر، رانک و فروید با تکیه بر زندگی و پاره ای از آثار وی، انگیزه ها و روحیات شاعر که در آفرینش شعری او موثر بوده، کشف و درک کنیم. در این جستار، محیط اجتماعی شاعر به عنوان عامل شکل دهنده شخصیت او یاد شده، سپس تیپ شخصیتی روان نژند (نروتیک) بشا ر بن برد از دیدگاه رانک تبیین گردید و عقده حقارت او با توجه به دیدگاه آدلر ارائه شد و سرانجام از اختلال شخصیتی که بشار از آن رنج می برده است (اختلال شخصیت ضد اجتماعی) و احتمالا منشا بسیاری از هجو های اوست، سخن گفته شد. مکانیسم دفاعی جبران که بشار از آن به عنوان سپری برای سرپوش گذاشتن بر معایب خود از جمله نابینایی اش استفاده کرده، از دیدگاه فروید بررسی شده است.