واکنش لاین های گندم نان (Triticum aestivum L.) به تنش شوری

به منظور ارزیابی پتانسیل عملکرد دانه لاین های گندم نان در شرایط تنش شوری، مدل سازی عملکرد دانه در تنش شوری و انتخاب ژنوتیپ های برتر جهت استفاده در برنامه های به نژادی، 100 لاین گندم نان که شامل ژنوتیپ های حساس و متحمل به شوری بودند در قالب طرح لاتیس دوگانه در شرایط مزرعه ای شوری و بدون شوری در یزد و کرمان ارزیابی شدند. نتایج حاصل از تجزیه مرکب صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری را بین ژنوتیپ ها نشان داد. نتایج ضرایب همبستگی مشخص کرد که بین عملکرد و اکثر صفات مورد مطالعه همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد، تجزیه رگرسیون چندگانه به روش گام به گام نشان داد که در تنش شوری صفات تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله و تعداد روز تا پنجه زدن بیشترین عوامل موثر در عملکرد بودند. نتایج حاصل از بررسی ضرایب عاملی بیانگر اهمیت صفات عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و اجزای عملکرد در تنش شوری بود. تجزیه علیت بر اساس متغیرهای وارد شده در مرحله نهایی رگرسیون مرحله ای نشان داد که تعداد سنبله در مترمربع و وزن دانه در سنبله در شرایط تنش اثر مستقیم بالایی بر عملکرد داشتند. در نهایت با توجه به نتایج عملکرد به دست آمده از محیط های مختلف لاین های شماره 26، 48،51، 54، 55، 59، 60، 66، 67، 69، 73، 75، 87، 89 و 94 که دارای عملکرد بیشتری نسبت به ارقام شاهد پرمحصول متحمل به تنش ارگ، بم و کویر بودند، به عنوان برترین ژنوتیپ ها در شرایط مورد مطالعه تعیین و جهت بررسی های مولکولی، فیزیولوژیکی و سازگاری انتخاب شدند.