ملاحظات اخلاقی درمان بیهوده

زمانی که پزشک تشخیص دهد درمان بیمار نتیجه ای در پی ندارد، موظف است که از درمان بیمار پرهیز کند ولی این کار با مشکلات جدی و پرتنشی همراه است. در مقاله ی حاضر، با مرور مقالات و کتب مربوطه و به منظور تسهیل در امر تصمیم گیری اخلاقی درمانگران، تلاش شده است که ضمن تشریح اشکال بالینی متفاوت اقدامات درمانی بیهوده، ابعاد نظری و عملی این مساله مورد بررسی قرار گیرد.
یکی از این مشکلات، ابهامات موجود در تعریف بیهودگی است. مشکل بعدی تعیین ملاک های عملی و قضاوت در انتساب عنوان بیهودگی به یک درمان خاص است. این ابهام تاحدودی ناشی از تفاوت دیدگاه ها در باب هدف درمان، اختلاف در ارزش های پزشک و بیمار و اختلاف سلیقه درباره ی کسی است که در نهایت حق تصمیم گیری دارد؛ هم چنین، ممکن است مرتبط با مسائل مالی و انگیزه های غیراخلاقی باشد. تزاحمات عملی، مانند تقاضای درمان بیهوده از سوی بیمار و مساله ی تقدس حیات، به ویژه در دیدگاه های مذهبی نیز بخش دیگری از این مشکلات را تشکیل می دهد.
برای درمان بیهوده تعاریف متعددی ارائه شده است که هریک درصدد مشخص کردن مرزی بوده اند که بتوان در ورای آن درمان را بیهوده دانست، اما صرف نظر از این که چه تعریفی پذیرفته شود، بررسی ها نشان می دهد که تقاضای درمان بیهوده از سوی بیمار است که اغلب ناشی از بی اعتمادی و مشکلات عاطفی است و برای حل آن نیاز به درایت پزشک و در موارد اندکی نیز دخالت قانون است. مشکل جدی دیگر که بیش تر در زمینه ی مراقبت های پایان حیات در دیدگاه های مذهبی پیش می آید و ارتباط نزدیکی با اتانازی غیرفعال دارد، ضرورت حفظ نفس است. در این مورد با اولویت دادن به موضوعات مهم تری چون محدودیت بودجه ی سلامت، می توان به قواعد عملی و راهگشا دست یافت.