آموزه های اخلاقی - تعلیمی خردنامه های فیلسوفان یونان در اقبال نامه نظامی

نظامی یکی از معدود گویندگانی است که ردپای حکمت یونان و آرای فلاسفه باستان را می توان در آثارش جستجو کرد. وی با تلفیق آموزه های اسلامی و موازین فلسفی، به اصول حکیمانه، صبغه ای دینی- مذهبی داد. بنیاد حکمت فلاسفه پیشین بر مبنای اصول انسانی و هدف آن، پرورش قوای روحانی بود. از این رو شاید به جرات بتوان خاستگاه ادب تعلیمی را در حکمت فیلسوفان یافت؛ زیرا اینان در واقع، اولین معلمان اخلاق جهت تربیت بشریت بودند و با بهره گیری از ادله و براهین عقلی و نیز ملموس و عینی ساختن مسائل، آدمیان را جهت رسیدن به کمال هدایت می کردند. نظامی در مجموعه اقبال نامه، با به تصویر کشیدن مشرب فلسفی حکما، به نوعی سعی در تربیت مخاطب خویش و نصیحت کردن وی داشته است. آنچه که در این مقاله بررسی می شود، تحلیل دیدگاه های تربیتی سه فیلسوف نامدار یونانی (سقراط، افلاطون، ارسطو) با استناد به کلام نظامی در منظومه اقبال نامه است. در اصل بر آنیم تا بن مایه های تربیتی آموزه های آنان و نیز نقش آن ها را در پایه گذاری این نوع ادبیات مورد نقد و ارزیابی قرار دهیم.