مطالعه بافت شناسی و هیستوشیمی پیش معده و سنگدان در گنجشک خانگی domesticus Passer

با توجه به اهمیت و نقش گنجشک خانگی (domesticus Passer) در انتقال بیماری های مختلف در محیط زندگی انسان و حیوانات، بررسی کالبد شناسی و بافت شناسی دستگاه های مختلف این پرنده ضروری به نظر می رسد. در این مطالعه 12 قطعه گنجشک خانگی سالم و بالغ از هر دو جنس از اطراف شهر مشهد تهیه و به روش متعارف (بیهوشی با استنشاق اتر) کشته و خون گیری از آن ها به عمل آمد. سپس از پیش معده، ایسموس و سنگدان نمونه های بافتی تهیه و رنگ آمیزی های هماتوکسیلین و ائوزین، ورهوف، ونگیسون، آلسین بلو، ماسون تریکروم و پاس انجام شد. بعد از تهیه تصاویر بافتی میکرومتری با لنز مدرج به دقت در تمام نمونه ها از لایه های مختلف بافتی صورت گرفت و میانگین و انحراف معیار داده ها به وسیله برنامه Excel اندازه گیری شد وخصوصیات هیستوشیمی ترشحات سطح مخاطات مطالعه گردید. نتایج نشان داد که از لحاظ تشریحی معده در گنجشک خانگی شبیه دیگر پرندگان دانه خوار از دو بخش پیش معده و سنگدان تشکیل شده است. در هر دو بخش معده، چین های مخاطی طولی با اپیتلیومی از نوع استوانه ای ساده مشاهده گردید. سطح مخاط در پیش معده توسط موکوسی اسیدی و در سنگدان توسط گلیکوپروتئین های خنثی پوشیده شده بود. پارین در هر دو بخش از نوع بافت همبند سست بوده و دارای غدد لوله ای می باشد. عضله مخاطی در پیش معده به صورت پراکنده و در سنگدان دیده نشد. لایه عضلانی در پیش معده و سنگدان از نوع صاف و در چند لایه قرار داشت. مطالعه میکرومتری نمونه ها نشان داد که در پیش معده گنجشک ضخامت مخاط و زیر مخاط تقریبا شش برابر لایه ماهیچه ای است در صورتی که در سنگدان بلعکس ضخامت لایه ماهیچه ای تقریبا شش برابرلایه مخاط و زیر مخاط می باشد.