اثر سن دام بر ارزش رجحانی گونه های گیاهی مراتع خشک شهرستان کهنوج در استان کرمان

مطالعه و شناخت رژیم غذایی علفخواران و همچنین ارزش رجحانی گونه های مرتعی جهت مدیریت مراتع امری ضروری است. بنابراین ارزش رجحانی چهارده گونه مرتعی در مراتع شهرستان کهنوج در دو مرحله (رشد رویشی و پس از بذردهی) توسط سه کلاسه سنی بز نژاد رایینی (یکساله، سه ساله و پنج ساله ماده) به روش زمان سنجی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد دام های مسن تر زمان بیشتری را صرف چرای گونه های گیاهی کردند و در دوره مورد مطالعه بیشترین ارزش رجحانی مربوط به گونه Stipa capensis و cuneifolia Taverniera و کمترین ارزش رجحانی مربوط به گونه Rhazya stricta بود. مقایسه ارزش رجحانی گونه های گیاهی در هر مرحله فنولوژیکی نیز بیانگر تفاوت معنی دار ارزش رجحانی گونه های گیاهی در هر فصل بود. در شرایطی که گونه های یکساله به وفور در مراتع منطقه وجود داشتند (مرحله رشد رویشی) اغلب چرای دام مربوط به گونه های یکساله بود اما زمانی که درصد پوشش گونه های یکساله از پوشش گیاهی کاهش یافت دام منطقه، بخصوص دام های مسن تر چرای خود را از گونه های درختچه ای و بوته ای افزایش دادند. بطورکلی می توان گفت بز نژاد رایینی صرفا سرشاخه خوار نیست بلکه در صورت نبود گونه های علفی، توانایی زیادی را برای تامین نیازهای غذایی خود از گونه های درختچه ای و بوته ای دارد. پیشنهاد می شود در فصولی که علوفه کافی برای چرای دام منطقه وجود ندارد (تابستان)، می توان در کوتاه مدت با علوفه کمکی و در دراز مدت از طریق اصلاح مراتع و گسترش گونه های بومی و دارای رجحان پایدار و بالا از قبیل Taverniera cuneifolia جهت تامین علوفه مورد نیاز دام اقدام نمود.