بررسی جایگاه حاشیه در فرش های تصویری دوره قاجار

تحولات گسترده ای که در هنر ایران در دوره قاجار رخ داد، در نهایت به تصویری شدن غالب گونه های هنری منجر گردید. فرش نیز همچون سایر صورت های هنری پذیرای تصاویر شد و فرش های موسوم به فرش های تصویری در فرش بافی ایران به وجود آمدند. هرچند که در این گونه فرش ها تصویر غالبا در متن ظاهر می شد و بیشترین تاثیر را بر متن فرش ها بر جای نهاد، اما در عین حال حاشیه و جایگاه آن نیز دستخوش تغییر و تحولاتی گردید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در این دوره با وجود تعدیل شدن حاشیه های فرش های تصویری، حاشیه هیچگاه حذف نشده است و همواره به عنوان جزئی ثابت و جدا ناشدنی به حساب می آمده است. گرچه در پاره ای از فرش ها تناسبات رایج حاشیه رعایت نشده است، ولی همواره هویت محل بافت را به همراه داشته است. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی صورت گرفته است. جامعه آماری آن 79 فرش تصویری دوره قاجار بوده و شیوه گردآوری اطلاعات به صورت ترکیب شیوه کتابخانه ای و مشاهده ای بوده است.