بررسی نحوه ی فعالیت روزانه و تولید مثلی سرخرطومی جالیز، (Acythopeus curvirostris persicus (Col.: Curculionidae، در بیرجند

سرخرطومی جالیز،Acythopeus curvirostris persicus Thompson، یکی از آفات مهم جالیز می باشد که در کشورهای خاورمیانه انتشار دارد. در این تحقیق نحوه ی فعالیت حرکتی و پروازی روزانه و فصلی سرخرطومی جالیز در شرایط مزرعه با استفاده از تله های سطلی حاوی حشرات نر و میوه ی خیار و نیز الگوی رفتار جفت گیری و تاثیر آن بر باروری (در شرایط نیمه صحرایی) و زادآوری (در شرایط آزمایشگاهی) بررسی شد. نتایج این بررسی، دوره ی فعالیت آشکاری را طی روز در هر دو جنس نر و ماده سرخرطومی جالیز نشان داد. اوج فعالیت حرکتی بین ساعات 7:00 تا 9:00 صبح و 17:00 تا 19:00 عصر مشاهده شد. حداکثر سرخرطومی های به دام افتاده در تله ی بعد از ظهر (ساعت 14:00) بود. حشرات کامل نر و ماده به طور هم زمان در ابتدای فصل کاشت هندوانه (اواخر خرداد ماه) ظاهر شده و تعداد سرخرطومی های به دام افتاده در اوایل مهر با شکار 6/2 ± 1/6 سوسک در هفته به اوج خود رسید. جفت گیری حدود هشت روز پس از خروج از لانه ی شفیرگی آغاز شد. حداکثر جفت گیری از ساعت 14:30 تا16:30 بود. دفعات جفت گیری در طول عمر حشرات نر (4/3 ± 3/18) نزدیک به دو برابر حشرات ماده (2/2 ± 6/9) بود. میانگین تخم های گذاشته شده طی دوره ی تولید مثل در دو حالت یک بار و چندین بار جفت گیری به ترتیب 5/3 ± 2/29 و 2/6 ± 4/52 عدد تخم در هر فرد ماده بود. تخم ریزی در 12 و 36 روز پس از جفت گیری به حداکثر رسید. درصد تخم های تفریخ شده در حالت های یک بار و چندین بار جفت گیری به ترتیب 7 ± 85 درصد و 9 ± 5/82 درصد بود. چندین بار جفت گیری در باروری و زادآوری حشرات ماده سرخرطومی جالیز تاثیر معنی داری نداشت. همچنین رابطه ای بین دما و فراوانی جفت گیری مشاهده نشد.