بررسی تنوع و روابط بین عملکرد بذر و اجزای عملکرد در جمعیت های Festuca ovina در شرایط دیم و آبی استان زنجان

به منظور بررسی تنوع و تشریح روابط بین عملکرد بذر و اجزای عملکرد در دو شرایط آبی و دیم، 12 جمعیت Festuca ovina در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در ایستگاه تحقیقات خیرآباد زنجان مورد مطالعه قرار گرفتند. تاریخ ظهور خوشه، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، تعداد ساقه در بوته، عملکرد بذر و علوفه اندازه گیری شد. تنوع معنی دار در کلیه صفات مورد مطالعه در دو محیط وجود داشت. میانگین عملکرد کشت آبی با 215 و 2161 کیلوگرم در هکتار به ترتیب برای بذر و علوفه برتر از کشت دیم با تولید 121 و 997 کیلوگرم در هکتار به ترتیب برای بذر و علوفه بود. جمعیت های 3 و 9 و 5 با میانگین 227-208 کیلوگرم بذر و جمعیت های 3 و 4 و 11 با میانگین 2172-1805 کیلوگرم علوفه خشک در هر دو محیط دارای عملکرد بیشتری بودند. با توجه به نتایج جمعیت شماره 3 (جمع آوری شده از مراتع البرز کرج) برای کشت در شرایط استان زنجان توصیه گردید. ضرایب همبستگی بین عملکرد علوفه با تاریخ خوشه دهی منفی و با ارتفاع بوته، تعداد خوشه، طول خوشه و وزن خوشه مثبت و معنی دار بود. در محیط آبی، همبستگی بین عملکرد بذر با کلیه صفات بجز تاریخ خوشه دهی مثبت و معنی دار بود. با استفاده از تجزیه به مولفه های اصلی مهمترین متغیر های موثر در تولید بذر شناسایی شدند. سه مولفه اول به ترتیب با واریانسهای 55، 18 و 13 درصد در مجموع 86 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کردند. در تجزیه خوشه ای، جمعیت ها در 3 گروه متفاوت قرار گرفتند که جمعیت های خوشه 3 با دارا بودن میانگین عملکرد توام بذر و علوفه بیشتر به عنوان جمعیت های برتر برای تولید ارقام ترکیبی معرفی شدند.