اثرهای اجرای عملیات آبخیزداری بر کنترل سیلاب و تغذیه آبهای زیرزمینی

آبخیزداری از دیدگاه جغرافیدانان به مدیریت کلیه منابع موجود در یک حوضه آبریز اطلاق می شود که برای استفاده بهینه آن استفاده می شود. وقتی بحث مدیریت مطرح می شود منظور استعدادهای بالقوه و بالفعل است و برنامه هایی که مورد نیاز برای بهره برداری مطلوب و مستمر، پایه و اساس نوع مدیریت و اجرای برنامه های تیمارداری را تشکیل می دهد. مکانهای روستایی در ارتباط مستقیم با منابع طبیعی و بهره برداری ازحوضه های آبریز قرار داشته و تحولات این منابع اثرهای به طور کامل مشخصی در زندگی اجتماعی و اقتصادی روستائیان دارد. عوامل موثر در اجرای طرح های آبخیزداری در حوزه بند قراء شامل: تخریب شدید مراتع وکاهش بازدهی آن، سیل های مخرب و ویرانگر، افت سطح آبهای زیرزمینی و سفره های آبی، کاهش دبی آب چشمه ها وقنوات و خشک شدن آن ها، کاهش درآمد و مهاجرت فصلی و دائمی، عنوان شده است. مطالعه اثربخشی پروژه های انجام شده و ارزیابی عملیات آبخیزداری بر تحولات اجتماعی- اقتصادی از اهداف این مقاله می باشد. انجام اقدام های حفاظت آب وخاک و آبخیزداری در راستای حذف یا تقلیل خسارت های ناشی از استفاده ناشایست انسان از محیط طبیعی از جمله مواردی است که گاهی از سال های پیش آغاز گردیده و اکنون نیز ادامه دارد. لکن ارزیابی تاثیر عملیات آبخیزداری در راستای دستیابی به اهداف طرح های مربوطه تاکنون به طور علمی و منطقی در ایران کمتر مد نظر بوده است. از این رو در مقاله حاضر به بررسی تاثیرهای عملیات آبخیزداری در حوضه آبریز بند قراء کاشمر پرداخته شده است. اقدام های آبخیزداری در حوضه آبریز بندقراء باعث کنترل سیلاب، تغذیه آبهای زیرزمینی، کاهش گل آلودگی آبها و در نهایت باعث افزایش میزان محصولات کشاورزی در منطقه شده است. در حوضه مورد مطالعه عملیات آبخیزداری شامل عملیات مکانیکی (ساختمانی)، بیومکانیکی و بیولوژیکی بوده که عملیات آبخیزداری از نوع مکانیکی و بیومکانیکی موفقیت آمیز بوده است، ولی عملیات بیولوژیکی به دلیل خشکسالی و کمبود بارندگی و عدم تکمیل اجرای عملیات بیولوژیکی و نیز چرای بی رویه دام با عدم موفقیت همراه بوده است.