گزینش مخاطب درون متنی شعر مشروطه (بر پایه نگرش های اجتماعی- سیاسی)

یکی از ویژگی های ادبیات مشروطه، تغییر حیطه مخاطب است. مقاله حاضر بر آن است تا به اثبات این نظریه بپردازد که تغییر حیطه مخاطب در ادبیات مشروطه، تنها محدود به مخاطب برون متنی نبوده، مخاطب درون متنی را نیز شامل می شود. پرسشی که این پژوهش می کوشد به آن پاسخ دهد این است: نگرش های جدید اجتماعی- سیاسی در روزگار مشروطه چه نقشی در گزینش مخاطب درون متنی و شیوه خطاب داشته است؟ به منظور دستیابی به پاسخ، نگرش های نوین اجتماعی- سیاسی عصر مشروطه در هفت بررسی شده و در هر بخش تاثیر محورهای یاد شده بر گزینش مخاطب درون متنی در دیوان چند شاعر برجسته دوره مشروطه، تحلیل شده است. حاصل پژوهش بیانگر آن است که در بحبوحه انقلاب مشروطه، تحولات اجتماعی- سیاسی، منجر به ظهور مخاطبان جدیدی در عرصه شعر شد و شیوه رویارویی با بعضی مخاطبان را تغییر داد؛ اما ناکام ماندن این انقلاب و بازگشت دوباره به حکومت فردی (دیکتاتوری رضاخان) باعث گرایش شاعران به سوی مخاطبان شناخته شده ادبیات کلاسیک گردید.