تاثیر تغییر زیست بوم باغی به زیست بوم زراعی بر برخی خصوصیات مهم خاک

ازآنجایی که بهره برداری های ناآگاهانه و مدیریت های ناپایدار به دلیل تغییر سیستم کاربری در بخشی از باغات بادام دشت سامان استان چهارمحال و بختیاری تهدید جدی برای این منابع می باشد، مطالعه ای به منظور ارزیابی شدت تخریب خاک در این عرصه ها، با استفاده از مقایسه تاثیر تغییر کاربری اراضی بر کربن آلی، نیتروژن کل و تنفس میکروبی خاک طراحی گردید. برای این منظور، سه سیستم کاربری شامل باغ بادام دائمی، مرتع دائمی و باغ بادام تبدیل شده به ارضی کشاورزی از اراضی زراعی دشت سامان انتخاب گردید. نمونه برداری به صورت شبکه های منظم (متری 30×30) از خاک سطحی (عمق 30-0 سانتی متری) در سال زراعی 1389 انجام شد. نیتروژن کل، مواد آلی و تنفس میکروبی خاک مطابق روش های استاندارد اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها در قالب طرح آماری کامل تصادفی با استفاده از نرم افزار SPSS و Excel صورت گرفت. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد، تبدیل زیست بوم باغی به زیست بوم زراعی تاثیر معنی داری در سطح احتمال 1 درصد بر شاخص کربن آلی، نیتروژن کل و تنفس میکروبی خاک ایجاد می کند. همچنین مقایسه میانگین های این سه شاخص به روش دانکن نشان داد، بین میانگین های کربن آلی، نیتروژن کل و تنفس میکروبی خاک تفاوت معنی داری در سطح احتمال 1 درصد در هر سه سیستم کاربری وجود دارد (pr <0.01). تبدیل زیست بوم باغی به زیست بوم زراعی به ترتیب باعث کاهش54، 62 و 40 درصد از کربن آلی، نیتروژن کل و تنفس میکروبی خاک گردید. قرق اراضی مرتعی و جایگزینی گیاهان مرتعی باعث بهبود و افزایش کربن آلی، نیتروژن کل و تنفس میکروبی خاک به ترتیب تا 35، 45 و 30 درصد0نسبت به زیست بوم زراعی شده بود. یک رابطه مثبت و معنی داری بین متغیرهای کربن آلی، نیتروژن کل و تنفس میکروبی خاک وجود داشت. تحلیل همبستگی متغیرهای مورد مطالعه با استفاده از آزمون پیرسون موید وجود همبستگی معنی دار بین این سه متغیر در سطح احتمال 1 درصد می باشد. به طور کلی، شاخص های تنفس میکروبی، کربن آلی و نیتروژن کل به ترتیب قابل اعتمادترین شاخص های کیفیت خاک برای منطقه مورد مطالعه می باشد. مقادیر میانگین این شاخص ها به عنوان حد بهینه برای انتخاب مدیریت های جایگزین و روش های مختلف خاک ورزی در کاربرهای فوق الذکر معرفی می گردد.