مدلسازی شکل گیری نظام نوآوری فناورانه در بخش زیست فناوری ایران با استفاده از مدلیابی معادلات ساختاری

با توجه به اهمیت روزافزون فناوری های نوظهور مانند نانوفناوری، زیست فناوری و فناوری اطلاعات و ارتباطات، در این تحقیق سعی شد نحوه شکل گیری و رشد بخش زیست فناوری ایران با استفاده از رویکرد کارکردی نظام نوآوری فناورانه، مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. برای این منظور با بهرهگیری از فن «نگاشت تاریخی داده ها» و مصاحبه با برخی از فعالان بخش زیست فناوری و بررسی و تحلیل محتوای اسناد و فعالیتهای انجام شده در آن، تحلیل کیفی بر نحوه شکل گیری تاریخی آن در کشور انجام شد. بر اساس نتایج این تحلیل و مبانی نظری تحقیق، مدل اولی های برای شکلگیری کارکردهای نظام نوآوری در این بخش مشتمل بر 15 فرضیه برای مسیر تاثیرگذاری کارکردها طراحی گردید. در ادامه، با انجام تحلیلی بر 103 پرسشنامه جمع آوری شده از خبرگان بخش زیست فناوری، پس از آزمون سازه های مدل به روش تحلیل عاملی، مدل و مسیر تاثیرگذاری کارکردهای مختلف بر یکدیگر با کمک مدلیابی ساختاری استخراج شد.
نتایج این تحقیق نشان داد که نقش دولت در شکلگیری کارکردهای نهادینه سازی و قانونمندسازی، هدایت فصلنامه علمی - پژوهشی تحقیقات و نوآوری، نقشی کلیدی بوده که باعث شکلگیری بقیه کارکردهای نظام نوآوری زیست فناوری در ایران شده است. البته وجود ظرفیتها و پتانسیلهای دانشی و بازاری اولیه، باعث شکلگیری دو مسیر تقویت طرف تقاضا و طرف عرضه شده است و لذا، این مسیر شکلگیری تحت عنوان «موتور شکلگیری حمایت دولت و ظرفیتهای دانشی و بازاری» نامگذاری گردید.