نگرشی بر مکتب تفهمی و کاربرد آن در تحقیقات تاریخی

مکتب تفهمی (verstehend) در علوم اجتماعی مانند بسیاری از مکاتب روشی دیگر ریشه در مجادلات پیرامون جایگاه علوم انسانی و استفاده از روش در پژوهش های آن، در قرن نوزدهم و بیستم دارد. این مکتب در برابر مکاتبی چون اثبات گرایی که اعتقاد به مشابهت های ظاهری بین علوم طبیعی و علوم انسانی و عدم تفاوت روش تحقیق در آن است ظهور یافت. پیروان این مکتب، به عدم تفاوت علوم طبیعی و علوم اجتماعی و همانندی میان آن ها، اعتقادی نداشته و مخالف با استفاده ی مطلق از روش های علوم طبیعی در حوزه علوم انسانی و معتقد به درک معنای ذهنی کنش اجتماعی و غور در باطن امور بودند. ماکس وبر از مروجین مکتب تفهمی است. ریشه این مکتب را باید در اندیشه های ویلهلم دیلتای و هانریش ریکرت جستجو کرد، وبر از این دو تاثیر پذیرفت. از این دیدگاه، هر رفتاری معنا و مقصودی دارد بدین روی تفهم عبارتست از فهم معنای یک کردار یا یک رابطه اجتماعی و یا روشی که با آن پیچیدگی های درونی پدیده های اجتماعی را درک و فهم کنیم. در واقع تفهم نوعی احساس یگانگی عاطفی با کنش گری است که در صدد فهم آن هستید.
این پژوهش می کوشد با شناخت مکتب تفهمی و روش شناسی آن، چگونگی انجام تفهم، علل اهمیت علمی تفهم و کاربرد آن در مطالعات و تحقیقات تاریخی را بررسی کند بنابراین، آنچه مسئله این پژوهش است، شناخت روش شناسی مکتب تفهمی و کاربری آن در مطالعات و تحقیقات تاریخی است. از اینرو پژوهش حاضر با چنین رویکردی به بررسی موضوع یاد شده می پردازد.