مفهوم عرفانی «درد» در مثنوی معنوی

تعریف سلامت و بیماری انسان و اهمیت آن مبتنی بر نوع شناخت از انسان و ابعاد و جایگاه او در هستی است و انسان شناسی نیز بر اساس جهان بینی و هستی شناسی هر فرد و جامعه ای متفاوت است. بر همین اساس معنای سلامت، بیماری، دارو، درد و درمان در هر مکتبی چه بسا غیر از سایر مکاتب باشد. در عرفان اسلامی که خاستگاه و درونمایه های آن آموزه های اسلامی است دریافت های خاصی از مفاهیم و معنای واژه های مذکور شده است و برعکس نظام بهداشت و درمان متعارف، در بعضی موارد نه تنها به دنبال دارو و درمان نیستند بلکه خواستار و طالب درد هستند چرا که درد را نوعی درمان و دردمندی را ارزش می دانند. حال این سوال قابل طرح است که ماهیت و حقیقت درد و بیماری، سلامت و درمان نزد عرفان اسلامی چیست؟ مولانا یکی از عرفای مشهور جهان اسلام چه تعاریفی از درد و درمان دارد و چرا درد را می ستاید؟ صاحبان درد عرفانی چه کسانی هستند؟ در این مقاله با روش مطالعه ی کتابخانه ای و توصیف و تحلیل معانی و مفاهیم، به این سوالات پاسخ داده می شود و به نظر می رسد تفاوت دیدگاه مولانا با مفاهیم درد و درمان متداول و متعارف در دنیای مادی و سکولار، در نوع انسان شناسی و جهان بینی دینی- عرفانی آن هاست و منظور از دردها و درمان ها در نظر وی ورای سلامتی و بیماری جسمی و حتی روانی معمول است و فردی و جسمی و مادی نمی باشد بلکه معنوی و عرفانی است و از نوع «درد دین»، «درد عشق»، «درد کمال»، «درد بعد و جدایی از حقیقت»، «درد انسانیت» و... می باشد که خود دارو و درمان خیلی از دردهای موجود بشریت امروز می باشد.