پروژه باستان شناسی دشت مهران: زیستگاه های دوران آغاز شهرنشینی و شهرنشینی

طی فروردین ماه سال 1389، بررسی باستان شناسی دشت مهران با هدف بازبینی بررسی های پیشین و به منظور شناسایی و ثبت محوطه های پیش از تاریخی مشهود انجام شد. پرسش و هدف اصلی از انجام بررسی، شناسایی و ارایه پراکندگی مکانی محوطه های پیش از تاریخ و بررسی و تحلیل این الگو به منظور ایجاد بستر برای مطالعات دقیق و گسترده باستان شناسی است. همان طور که انتظار می رفت، قابلیت های پیش از تاریخی دشت بالا بود، به طوری که، تعداد 36 محوطه باستانی اعم از محوطه باز، پناهگاه صخره ای و تپه شناسایی و ثبت شد؛ از بین محوطه های شناسایی شده تعداد 15 محوطه مربوط به دوران پیش از تاریخ (روستانشینی تا شهرنشینی) می باشند که در این مقاله به بحث در مورد دوره های زیست گاهی این محوطه ها طی دوران آغاز شهرنشینی و شهرنشینی پرداخته می شود. در مجموع می توان6 محوطه را به دوران آغاز شهرنشینی و 9 محوطه را به دوران شهرنشینی نسبت داد. بررسی های انجام یافته در این محوطه ها حاکی از برهم کنش جوامع پیش از تاریخ دشت مهران با فرهنگ های پیش از تاریخی خوزستان، دهلران و بین النهرین هستند. الگوی پراکندگی محوطه های شناسایی شده در دوران آغاز شهرنشینی، ظهور و وجود یک مرکز بزرگ در دشت را برای اولین بار نشان می دهد که در دوره پسین یعنی شهرنشینی به مرکزی بسیار بزرگ تبدیل می شود. از زیستگاه های شناسایی شده مدارک قوی دال بر تولید انبوه سازمان یافته و تخصصی به دست آمده است. در این نوشتار ضمن معرفی محوطه های منسوب به دوران آغاز شهرنشینی و شهرنشینی و ویژگی شان، به الگوی پراکندگی و کارکردشان نیز توجه شده است. در پایان نیز با بررسی و برآورد داشته ها، راه کارها و نقطه نظراتی برای مطالعات تکمیلی و دقیق تر آینده پیشنهاد شده است.