حیات اجتماعی مجموعه شهری فرح آباد ساری در عصر صفوی (از شکل گیری تا فروپاشی)

در راستای تدابیر اقتصادی شاهان صفوی در مازندران خصوصا عصر سلطنت شاه عباس اول (1038-996ه.ق) برخی از شهرهای مازندران با عملکرد اقتصادی ایجاد یا توسعه یافتند. شهرهای فرح آباد ساری و اشرف البلاد(بهشهر کنونی) نمونه های بارز این راهبرد اقتصادی در مناطق شرقی مازندران هستند که هریک در رونق بخشیدن کوتاه مدت فرایند تجارت، نقش موثری ایفا کردند. این پژوهش تلاش دارد تا با طرح این پرسش که عوامل موثر در شکل گیری، گسترش و فروپاشی شهر فرح آباد شامل چه مواردی هستند؟ به نقش و اهمیت الگوهای حاکم بر روند شهرسازی صفویان در مازندران، با مطالعه موردی بر روی شهر فرح آباد بپردازد. روش تحقیق در این نوشتار مبتنی بر رویکرد تحلیل تاریخی است. همچنین روش گردآوری اطلاعات نیز بر پایه مطالعات کتابخانه ای و مطالعات میدانی باستان شناختی نگارندگان استوار است. نتایج تحقیق نشانگر این موضوع است که شهر فرح آباد در طول حیات پویای شصت ساله خود (1078-1021 ه.ق)، سه مرحله مهم تکاملی در شهرسازی را پشت سرگذاشته است. در مراحل سه گانه یاد شده، تحولات ساختار شهری، تابع عوامل سیاسی و اقتصادی گوناگونی بوده که در مقاله به تفصیل به آن پرداخته شده است.