شان اخلاقی در آثار آیت الله جوادی آملی

شان اخلاقی موجودات، بحثی مهم در فلسفه اخلاق است که امروزه از جنبه های مختلفی بدان توجه می شود. شان اخلاقی در اصطلاح، همان جایگاه مسوولیت آفرین موجودات است که در حدود، ثغور و معیار آن، نظریه های متعددی عرضه شده است. اهم نظریات مرتبط با این بحث، عبارت است از:نظریه انسانیت ژنتیکی، با معیار «وجود انسانی»؛ نظریه فاعلیت اخلاقی، با معیار «فاعل اخلاقی»؛ نظریه احساس محور، با معیار «موجود مدرک»؛ نظریه حیات ارگانیک، با معیار «موجود زنده»؛ نظریه بوم شناسی عمیق، با معیار «موجودات زیستکره»؛ و نظریه رابطهبنیاد، با معیار«موجود دارای روابط اجتماعی یا اکوسیستمی».
این نوشتار با توجه به نظریه های موجود، می کوشد بر اساس آثار و آرای استاد جوادی آملی، معیار «وجود» را حد نصاب شان اخلاقی موجودات معرفی کند و بر اساس تشکیک در وجود، از تشکیکی بودن شان اخلاقی موجودات بحث و نتیجه گیری نماید. به نظر می رسد محدوده شان اخلاقی در این نگاه، بسیار گسترده است؛ از یک سو، انسان، و در جانب برتر خدا و ملکوتیان را در بر می گیرد و از سوی دیگر در جانب فروتر، حیوانات و حتی گیاهان و در تفسیر عرفانی، همه موجودات را شامل می-شود.