برسی جایگاه تشبیه و تمثیل در اندیشه های تعلیمی سعدی

سعدی شیرازی از بزرگ ترین شاعران اندرزگو و حکمت سرای ادب فارسی است که قسمت عمده ای از آثار خود را به بیان اندیشه های تعلیمی اختصاص داده است. علاوه بر بوستان و گلستان که از آثار تعلیمی سعدی محسوب می شود، وی در بسیاری از غزلیات و قصاید خود هم به مسائل تعلیمی گریز می زند و در این راه به نحو موثر و کارآمدی از ابزارهای بلاغی بهره می برد. تشبیه از کارآمدترین ابزارهای بلاغی است که وی به مناسبت های مختلف و به شیوه های گوناگون با استفاده از آن به ابلاغ پیام اخلاقی خود می پردازد. کاربرد تشبیه در اشعار سعدی با ظرافت ها و لطایف بیانی بسیاری همراه است. سعدی تشبیه را با شگرد های بیانی مختلفی مانند ذکر مشبه به پیش از مشبه، استفاده از مشبه به های محسوس و ملموس برای نشان دادن محاسن فضایل و معایب رذایل اخلاقی و نیز رعایت تناسب لفظی بین مشبه و مشبه به وارد مرحله تازه ای می کند. بسیاری از شگردهای وی در استفاده از تشبیه و تمثیل در نوع خود کم نظیر است. در این پژوهش به منظور آشکار شدن اهمیت تشبیه و چگونگی کاربرد این صنعت ادبی در اشعار سعدی به بررسی انواع تشبیه و جایگاه خاص آن در تعلیم پرداخته، لطایف و ظرایف این تصویر هنری کاویده می شود.